An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (ACHT NA MIANACH AGUS NA MINEARÁL, 1931) Ar Aghaidh (CUID II. An Bord Mianadoireachta.)

54 1931

ACHT NA MIANACH AGUS NA MINEARÁL, 1931

CUID I.

Roimhraiteach.

Mínithe.

1. —(1) San Acht so—

cialluíonn an abairt “an tAire” an tAire Tionnscail agus Tráchtála;

cialluíonn an abairt “aon-cheart mianadóireachta” an t-aon cheart chun minearál do bhaint agus do thógaint agus chun rómhar agus cuardach do dhéanamh chun minearál d'fháil;

foluíonn an focal “cíos” aon íocaíocht tréimhsiúil i bhfuirm chíosa;

cialluíonn an abairt “blianacht talamh-cheannaigh” blianacht talamh-cheannaigh is iníoctha le Coimisiún Tálmhan na hÉireann fé sna hAchtanna Talamh-Cheannaigh;

foluíonn an focal “cigire” aon duine go n-údarás i scríbhinn (go generálta no chun críche speisialta) ón Aire chun gach comhachta no aon chomhachta dá mbeidh bronnta no chun gach dualgais no aon dualgais dá mbeidh curtha ar chigire leis an Acht so d'fheidhmiú no do chólíonadh;

cialluíonn an focal “orduithe” orduithe le rialacháin a dhéanfaidh an tAire fén Acht so.

(2) I gCoda IV., V. agus VIII. den Acht so—

foluíonn an focal “minearáil” gach minearál agus substaint i dtalamh no fé thalamh is féidir d'fháil le hobair fé thalamh no le hobair ar uachtar talmhan.

(3) I gCoda IV. agus V. den Acht so—

folóidh tagairtí do mhinearáil d'oibriú tagairtí do mhinearáil d'oibriú, agus do bhreith chun siúil, do dhéanamh do thabhairt dóibh, agus d'iad d'atharú;

nuair a húsáidtear an focal “uachtar” maidir le talamh, foluíonn sé aon fhoirgintí, oibreacha no nithe atá curtha suas, déanta no ag fás ar an talamh san.

(4) I gCuid IV. den Acht so—

foluíonn an abairt “ceart chun an uachtair d'ísliú” ceart chun sreathanna, anuas ar a chéile no le hais a chéile, chó fada suas leis an uachtar, maraon leis an uachtar féin d'ísliú;

foluíonn an focal “léas” aon mhargadh tionóntachta agus foluíonn sé ceadúnas freisin agus is brigheanna dá réir sin a bheidh ag an bhfocal “léasóir” agus ag an bhfocal “léasaí.”

Leasú ar alt 13 den Irish Land Act, 1903, agus athghairm dá dhruim sin.

2. —(1) Léireofar fo-alt (3) de alt 13 den Irish Land Act, 1903, agus beidh éifeacht aige—

(a) fé is dá ndeintí—in ionad a achtú ann go ndéanfar, ar Choimisiún Talmhan na hÉireann do dhíol aon tailimh no ar únaer estáit do dhíol aon tailimh a bheidh san estát fé sna hAchtanna Talamh-Cheannaigh, an t-aon-cheart chun minearál do bhaint agus do thógaint agus chun rómhar agus cuardach do dhéanamh chun minearál d'fháil, ar an talamh san no fé, do chur ar cosnamh sa tslí orduithe do Choimisiún Talmhan na hÉireann—a achtú ann go ndílseofar an t-aoncheart san i Saorstát Éireann ar aon díol den tsórt san do dhéanamh, agus

(b) fé is dá ndeintí na focail “and the said right shall be disposed of by the Commission in manner hereafter to be provided by Parliament” atá anois ann do scriosadh amach as.

(2) Scuirfidh na hachtacháin seo leanas, sé sin le rá:—

(a) an dara coinníoll atá le fo-alt (3) d'alt 13 den Irish Land Act, 1903;

(b) fo-alt (4) den alt san 13 (sa mhéid go mbaineann sé leis an aon-cheart chun minearál do bhaint agus do thógaint agus sa mhéid sin amháin);

(c) alt 1 den Irish Land Act, 1907; agus

(d) alt 37 den Irish Land Act, 1909;

scuirfid d'éifeacht do bheith acu ach leanfaid de bhaint do bheith acu le haon chur ar cíos, léasú, díol no aistriú do rinne Coimisiún Talmhan na hÉireann ar aon-cheart ar bith den tsórt san, chun minearál do bhaint agus do thógaint, roimh an Acht so do rith fén alt san 1 den Irish Land Act, 1907, mar a leasuítear é leis an alt san 37 den Irish Land Act, 1909.

Alt 45 den Acht Talmhan, 1923 , do leasú.

3. —Athghairmtear leis seo an dara coinníoll atá le fo-alt (5) d'alt 45 den Acht Talmhan, 1923 ( Uimh. 42 de 1923 ).

Ceisteanna bhaineann le haon-chirt mhianadóireachta do shocrú.

4. —(1) Más rud é, chun crícheanna an Achta so, go n-eireoidh aon cheist—

(a) i dtaobh ce'ca cuireadh aon-cheart mianadóireachta ar cosnamh do Choimisiún Talmhan na hÉireann fé alt 13 den Irish Land Act, 1903, roimh an Acht so do rith, no nár cuireadh, agus má cuireadh é ar cosnamh amhlaidh, i dtaobh ce'ca rinne Coimisiún Talmhan na hÉireann an ceart san do cheannach no do chur dá láimh do réir dlí, no ná dearna, agus, má cuireadh de láimh é amhlaidh, cad is cineál agus méid don chur de láimh sin, no

(b) i dtaobh ce'ca dílsíodh aon-cheart mianadóireachta i Saorstát Éireann, no nár dílsíodh, ar an Acht so do rith no dá éis sin, fé alt 13 den Irish Land Act, 1903, mar a leasuítear leis an Acht so é, no

(c) i dtaobh ce'ca dílsíodh aon-cheart mianadóireachta i Saorstát Éireann, no nár dílsíodh, fé alt 45 den Acht Talmhan, 1923 ( Uimh. 42 de 1923 ), no

(d) i dtaobh ce'ca is féidir aon tsubstaint áirithe do bhaint agus do thógaint fé aon cheart áirithe mianadóireachta den tsórt a luaidhtear in aon mhír acu san roimhe seo den fho-alt so, no nách féidir,

féadfaidh an tAire an cheist sin do chur fé bhráid Choimisiúin Talmhan na hÉireann, gan an Coimisinéir Breithiúntais do bheith ortha, chun go socróidís í.

(2) Luighfidh athchomharc chun an Choimisineura Bhreithiúntais i gcoinnibh aon bhreithe do bhéarfaidh Coimisiún Talmhan na hÉireann fén alt so.

(3) Luighfidh athchomharc chun na Cúirte Uachtaraighe, do réir rialacha cúirte, i gcoinnibh aon bhreithe do bhéarfaidh an Coimisinéir Breithiúntais fén alt so.

(4) Féadfaidh Coimisiún Talmhan na hÉireann rialacha do dhéanamh chun imeachta i láthair Choimisiúin Talmhan na hÉireann agus athchomhareanna chun an Choimisineura Bhreithiúntais fén alt so do rialáil.

Mianaigh agus minearáil Stáit agus aon-chirt mhianadóireachta Stáit.

5. —(1) San Acht so cialluíonn an abairt “mianaigh agus minearáil Stáit”—

(a) maidir le haon mhianaigh agus minearáil is le Saorstát Éireann, de bhuadh Airtiogail 11 den Bhunreacht no de bhuadh éinní eile, ar dháta an Achta so do rith, na mianaigh agus na minearáil sin;

(b) maidir le haon mhianaigh agus minearáil a thiocfaidh ar aon tsaghas slí, ar an Acht so do rith no dá éis sin, chun bheith dílsithe i Saorstát Éireann, na mianaigh agus na minearáil sin ar dháta agus o dháta an dílsithe sin.

(2) San Acht so cialluíonn an abairt “aon-cheart mianadóireachta Stáit”—

(a) maidir le haon aon-cheart mianadóireachta is le Saorstát Éireann no atá dílsithe ann no atá curtha ar cosnamh do Choimisiún Talmhan na hÉireann díreach roimh an Acht so do rith, an t-aon-cheart mianadóireachta san;

(b) maidir le haon aon-cheart mianadóireachta a thiocfaidh ar aon tsaghas slí, ar an Acht so do rith no dá éis sin, chun bheith dílsithe i Saorstát Éireann, an t-aoncheart mianadóireachta san o dháta an dílsithe sin.

(3) I bhfo-alt (1) den alt so foluíonn an focal “minearáil” gach minearál agus substaint i dtalamh no fé thalamh is féidir d'fháil le hobair fé thalamh no le hobair ar uachtar talmhan.