AN TRIU SCEIDEAL.

Coinbhinsiún na Ginéive maidir le Cóireáil Príosúnach Cogaidh den 12 Lúnasa, 1949.

Tá na daoine a bhfuil a síniú anseo thíos, Lánchumhachtaigh ó na Rialtais a raibh ionadaithe uathu ag an gComhdháil Taidhleoireachta a tionóladh sa Ghinéive ón 21 Aibreán go dtí an 12 Lúnasa, 1949, chun athbhreithniú a dhéanamh ar an gCoinbhinsiún a rinneadh sa Ghinéive an 27 Iúil, 1929, maidir le Cóireáil Príosúnach Cogaidh, tar éis comhaontú mar a leanas:

CUID I.—FORALACHA GINEARALTA.

Airteagal 1.

Gabhann na hArdpháirtithe Conarthacha orthu féin an Coinbhinsiún seo a urramú agus deimhin a dhéanamh de go n-urramófar é i ngach uile chás.

Airteagal 2.

I dteannta na bhforálacha a chuirfear i gcrích in aimsir shíochána, beidh feidhm ag an gCoinbhinsiún seo i gcás cogaidh fhógartha nó i gcás aon choinbhleachta armtha eile a éireoidh idir dhá cheann nó níos mó de na hArdpháirtithe Conarthacha, fiú má bhíonn ceann acu gan an staid chogaidh a aithint.

Beidh feidhm ag an gCoinbhinsiún freisin i ngach cás ina ndéanfar forghabháil ar an iomlán nó ar chuid de chríoch Ardpháirtí Chonarthaigh, fiú mura ndéantar aon chomhrac armtha i gcoinne na forghabhála sin.

D'ainneoin go mbeadh ceann de na Cumhachtaí sa choinbhleacht gan bheith ina pháirtí sa Choinbhinsiún seo, fanfaidh na Cumhachtaí atá ina bpáirtithe ann faoi cheangal aige ina gcaidreamh lena chéile. Beidh siad faoi cheangal freisin ag an gCoinbhinsiún i leith na Cumhachta sin, má ghlacann an Chumhacht sin lena fhorálacha agus go gcuirfidh sí i bhfeidhm iad.

Airteagal 3.

I gcás coinbhleacht armtha nach coinbhleacht de chineál idirnáisiúnta a tharlú i gcríoch cheann de na hArdpháirtithe Conarthacha, beidh de cheangal ar gach Páirtí sa choinbhleacht na forálacha seo a leanas, ar a laghad, a chur i bhfeidhm:

(1) Na daoine nach nglacann aon pháirt ghníomhach sa chogaíocht, lena n-áirítear na comhaltaí d'fhórsaí armtha a leag síos a n-airm agus na daoine a bheidh curtha hors de combat mar gheall ar bhreoiteacht, créachtaí, cur faoi choinneáil, nó cúis ar bith eile, déileálfar go daonnachtúil leo i ngach uile chás, gan aon idirdhealú leatromach mar gheall ar chine, dath, reiligiún nó creideamh, gnéas, fréamhshliocht nó rachmas, nó aon dálaí eile dá samhail sin.

Chuige sin, tá, agus beidh, na gníomhartha seo a leanas toirmiscthe, gach tráth agus gach áit, i leith na ndaoine thuasluaite:

(a) foréigean ar bheo agus ar phearsa duine, go háirithe dúnmharú de gach sórt, ciorrú, cruálacht agus céastóireacht;

(b) gialla a thógáil;

(c) anfhorlann ar dhínit duine, go háirithe uirísliú agus táirchéimniú;

(d) pianbhreith a ghearradh agus bású a dhéanamh gan breithiúnas a bheith fógartha roimh ré ag cúirt arna comhdhéanamh go cuí, maille le gach ráthaíocht bhreithiúnach a n-aithníonn pobail shibhialta gur den riachtanas í.

(2) Baileofar an lucht créachtaithe agus breoite agus tabharfar aireachas dóibh.

Féadfaidh comhlacht daonchairdiúil neamhchlaonta, ar nós Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, a sheirbhísí a thairiscint do na Páirtithe sa choinbhleacht.

Fairis sin, déanfaidh na Páirtithe sa choinbhleacht a ndícheall an t-iomlán nó cuid de na forálacha eile atá sa Choinbhinsiún seo a thabhairt i bhfeidhm, trí chomhaontuithe speisialta.

Ní chuirfidh feidhmiú na bhforálacha sin roimhe seo isteach ar stádas dlíthiúil na bPáirtithe sa choinbhleacht.

Airteagal 4.

A. Is príosúnaigh chogaidh, de réir bhrí an Choinbhinsiúin seo, daoine d'earnáil acu seo a leanas a bheidh tar éis titim faoi urláimh an namhad:

(1) Comhaltaí d'fhórsaí armtha Pháirtí sa choinbhleacht, maraon le comhaltaí de mhilístí nó de chóir óglach saorálach is cuid de na fórsaí armtha sin;

(2) Comhaltaí de mhilístí eile agus comhaltaí de chóir óglach saorálach eile, lena n-áirítear comhaltaí de fhrithghluaiseachtaí eagraithe, a bhaineann le Páirtí sa choinbhleacht agus atá ag gníomhú laistigh nó lasmuigh dá gcríoch féin, fiú má tá an chríoch sin faoi fhorghabháil, ar choinníoll go gcomhlíonann na milístí nó na cóir óglach saorálach sin, lena n-áirítear na frithghluaiseachtaí eagraithe sin, na coinníollacha seo a leanas:

(a) duine a bheith i gceannas orthu atá freagrach ina íochtaráin;

(b) sainchomhartha deimhneach a bheith acu is féidir a aithint tamall ó láthair;

(c) airm a bheith á n-iompar acu go hoscailte;

(d) a n-oibríochtaí a bheith á ndéanamh acu de réir dlíthe agus nósanna an chogaidh.

(3) Comhaltaí d'fhórsaí armtha rialta a dhearbhaíonn go bhfuil siad faoi ghéillsine ag Rialtas nó údarás nach dtugann an Chumhacht Choinneála aitheantas dó;

(4) Daoine atá ag gabháil leis na fórsaí armtha gan bheith ina gcomhaltaí díobh iarbhír, mar atá, comhaltaí sibhialta d'fhoirne aerárthaí míleata, tuairisceoirí cogaidh, conraitheoirí soláthair, comhaltaí d'aonaid saothair nó de sheirbhísí atá freagrach i leas na bhfórsaí armtha, ar choinníoll go bhfuil údarás faighte acu ó na fórsaí armtha lena ngabhann siad agus chuige sin tabharfaidh na fórsaí sin cárta aitheantais dóibh a bheidh cosúil leis an sampla atá i gceangal leis seo;

(5) Comhaltaí, lena n-áirítear máistrí, píolótaí agus printísigh, d'fhoirne loingis trádála, agus foirne aerárthaí sibhialta leis na Páirtithe sa choinbhleacht, nach dtairbhíonn de chóireáil níos fearr faoi aon fhorálacha eile den dlí idirnáisiúnta;

(6) Áitreoirí críche gan forghabháil a ghlacann airm chucu as a gconlán féin, ar an namhaid a theacht, chun na fórsaí ionsaithe a chomhrac, gan é a bheith d'uain acu aonaid armtha rialta a dhéanamh díobh féin, ar choinníoll go n-iompróidh siad airm go hoscailte agus go n-urramóidh siad dlíthe agus nósanna an chogaidh.

B. Áireofar mar phríosúnaigh chogaidh freisin faoin gCoinbhinsiún seo na daoine seo a leanas:

(1) Daoine a bhaineann, nó a bhain, le fórsaí armtha na tíre faoi fhorghabháil, má mheasann an Chumhacht forghabhála gur gá mar gheall ar a mbaint leo iad a imtheorannú, cé go ndearna sí i gcéaduair iad a shaoradh le linn cogaíocht a bheith ar siúl lasmuigh den chríoch atá faoi fhorghabháil aici, go háirithe i gcás iarracht nár éirigh léi a bheith déanta ag na daoine sin ar athcheangal leis na fórsaí armtha lena mbaineann siad agus atá ag gabháil don troid, nó i gcás nach bhfreagróidh siad gairm a cuireadh orthu d'fhonn iad a imtheorannú.

(2) Na daoine d'earnáil dá luaitear san Airteagal seo a bheidh Cumhachtaí neodracha nó neamhchogaíocha tar éis a ghlacadh ar a gcríoch agus a bhfuil de cheangal ar na Cumhachtaí sin iad a imtheorannú faoin dlí idirnáisiúnta, gan dochar d'aon chóireáil níos fabhraí is áil leis na Cumhachtaí sin a chur orthu agus taobh amuigh d'Airteagail 8, 10, 15, 30, an cúigiú mír, 58-67, 92, 126 agus, má tá caidreamh taidhleoireachta idir na Páirtithe sa choinbhleacht agus an Chumhacht neodrach nó neamhchogaíoch a bheidh i gceist, na hAirteagail a bhaineann leis an gCumhacht Choimirceach. Má tá an caidreamh taidhleoireachta sin ann, beidh cead ag na Páirtithe sa choinbhleacht a bhfuil na daoine sin ina gcleithiúnas na feidhmeanna a chomhlíonadh ina leith a thugtar do Chumhacht Choimirceach leis an gCoinbhinsiún seo, gan dochar do na feidhmeanna a chomhlíonann na Páirtithe sin de ghnáth de réir gnásanna agus conarthaí taidhleoireachta agus consalachta.

C. Ní dhéanfaidh an tAirteagal seo difir ar bith do stádas pearsanra liachta agus séiplíneach mar a fhoráiltear ina leith in Airteagal 33 den Choinbhinsiún seo.

Airteagal 5.

Bainfidh an Coinbhinsiún seo leis na daoine dá dtagraítear in Airteagal 4 ón uair a thitfidh siad faoi urláimh an namhad go dtí go ndéanfar iad a shaoradh agus a athdhúichiú.

Má éiríonn aon amhras faoi dhaoine, a mbeidh gníomh cogaíoch déanta acu agus a thit i láimh an namhad, a bheith ag baint le haon earnáil dá luaitear in Airteagal 4, beidh na daoine sin faoi choimirce an Choinbhinsiúin seo go dtí go mbeidh cinneadh faoina stádas déanta ag binse inniúil.

Airteagal 6.

Maraon leis na comhaontuithe dá bhforáiltear go sainráite in Airteagail 10, 23, 28, 33, 60, 65, 66, 67, 72, 73, 75, 109, 110, 118, 119, 122 agus 132, féadfaidh na hArdpháirtithe Conarthacha comhaontuithe speisialta eile a dhéanamh i dtaobh gach ní ar dóigh leo é a bheith oiriúnach foráil ar leith a dhéanamh ina thaobh. Ní dhéanfaidh aon chomhaontú speisialta dochar do staid phríosúnach cogaidh, mar a mhínítear sin leis an gCoinbhinsiún seo, ná ní chuirfidh sé srian leis na cearta a thugann an Coinbhinsiún seo dóibh.

Beidh tairbhe na gcomhaontuithe sin ag príosúnaigh chogaidh, fad a bhainfidh an Coinbhinsiún leo, ach amháin i gcás forálacha sainráite dá malairt a bheith sa chomhaontú réamhráite nó i gcomhaontuithe ina dhiaidh sin, nó i gcás socruithe níos fabhraí a bheith déanta ina dtaobh ag ceann amháin nó níos mó de na Páirtithe sa choinbhleacht.

Airteagal 7.

Ní féidir le príosúnaigh chogaidh séanadh a dhéanamh go hiomlán ná go páirteach, i gcás ar bith, ar na cearta a áirithítear dóibh leis an gCoinbhinsiún seo agus leis na comhaontuithe speisialta dá dtagraítear san Airteagal sin roimhe seo, má bhíonn a leithéid ann.

Airteagal 8.

Cuirfear an Coinbhinsiún seo i bhfeidhm le comhoibriú agus faoi scrúdan na gCumhachtaí Coimirceacha, agus is é a ndualgas sin leasanna na bPáirtithe sa choinbhleacht a chaomhnú. Chuige sin, féadfaidh na Cumhachtaí Coimirceacha toscairí, taobh amuigh dá bhfoireann taidhleoireachta nó consalachta, a cheapadh as measc a náisiúnach féin nó náisiúnach Cumhachtaí neodracha eile. Beidh na toscairí sin faoi réir a gceadaithe ag an gCumhacht a mbeidh siad lena ndualgais a chomhlíonadh maille léi.

Déanfaidh na Páirtithe sa choinbhleacht a ndícheall chun tasc ionadaithe nó toscairí na gCumhachtaí Coimirceacha a éascú.

Ní rachaidh ionadaithe nó toscairí na gCumhachtaí Coimirceacha in aon chás thar teorainn a misiúin féin faoin gCoinbhinsiún seo. Tabharfaidh siad aird, go háirithe, ar dhian-riachtanais slándála an Stáit ina mbeidh a ndualgais á gcomhlíonadh acu.

Airteagal 9.

Ní chuireann forálacha an Choinbhinsiúin seo aon bhac ar na gníomhaíochtaí daonchairdiúla a ghabhfaidh Coiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge nó aon eagraíocht daonchairdiúil neamhchlaonta eile de láimh, faoi réir thoiliú na bPáirtithe sa choinbhleacht áirithe, chun príosúnaigh chogaidh a choimirciú agus chun fóirithint orthu.

Airteagal 10.

Féadfaidh na hArdpháirtithe Conarthacha tráth ar bith comhaontú ar na dualgais a bheidh de chúram ar na Cumhachtaí Coimirceacha, de bhua an Choinbhinsiúin seo, a chur i muinín eagraíochta a thugann gach rathaíocht ar a neamhchlaontacht agus ar a héifeachtúlacht.

Mura bhfuil príosúnaigh chogaidh ag tairbhiú, nó má scoireann siad de bheith ag tairbhiú, ar chúis ar bith, de ghníomhaíochtaí Cumhachta Coimircí nó eagraíochta dá bhforáiltear sa chéad mhír thuas, iarrfaidh an Chumhacht Choinneála ar Stát neodrach, nó ar eagraíocht den sórt sin, na feidhmeanna a ghabháil de láimh a bheidh á gcomhlíonadh faoin gCoinbhinsiúin seo ag Cumhacht Choimirceach arna hainmniú ag na Páirtithe i gcoinbhleacht.

Mura féidir coimirce a shocrú dá réir sin, ansin, faoi réir forálacha an Airteagail seo, iarrfaidh an Chumhacht Choinneála ar eagraíocht daonchairdiúil, ar nós Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, na feidhmeanna daonchairdiúla a ghabháil de láimh a bheidh á gcomhlíonadh faoin gCoinbhinsiún seo ag Cumhachtaí Coimirceacha, nó glacfaidh sí le tairiscint seirbhísí ó eagraíocht den sórt sin.

Aon Chumhacht neodrach, nó aon eagraíocht a gheobhaidh iarratas ón gCumhacht, a bheidh i gceist nó a dhéanfaidh tairiscint chuige sin, beidh uirthi gníomhú le tuiscint ar a freagracht i leith an Pháirtí sa choinbhleacht a bhfuil na daoine a choimircítear leis an gCoinbhinsiún seo ina chleithiúnas, agus beidh uirthi ráthaíochtaí sásúla a thabhairt go bhfuil sí inniúil ar na feidhmeanna iomchuí a ghabháil de láimh agus iad a chomhlíonadh go neamhchlaonta.

Ní bhainfear de na forálacha sin roimhe seo le comhaontuithe speisialta idir Cumhachtaí a mbeidh ceann acu, fiú go sealadach faoi shrian ar a saoirse chun margaíocht a dhéanamh leis an gCumhacht eile nó lena comhghuaillithe, de bhithin teagmhas míleata, go háirithe i gcás an t-iomlán, nó cuid mhaith, de chríoch na Cumhachta sin a bheith faoi fhorghabháil.

Aon uair a dhéantar tagairt do Chumhacht Choimirceach sa Choinbhinsiún seo, baineann an tagairt sin freisin le heagraíochtaí ionaid de réir bhrí an Airteagail seo.

Airteagal 11.

I gcásanna inar dóigh leo é a bheith fóinteach ar mhaithe le daoine coimircithe, go mór mór i gcás easaontais idir na Páirtithe sa choinbhleacht maidir le feidhm nó léiriú forálacha an Choinbhinsiúin seo, tabharfaidh na Cumhachtaí Coimirceacha a gcuidiú chun an t-easaontas a réiteach.

Chuige sin, féadfaidh gach ceann de na Cumhachtaí Coimirceacha, ar iarratas a fháil ó Pháirtí amháin nó as a conlán féin, a mholadh do na Páirtithe sa choinbhleacht go dtiocfadh a n-ionadaithe i ndáil chruinnithe, go háirithe na húdaráis a bheidh freagrach i bpríosúnaigh chogaidh, ar thalamh neodrach, b'fhéidir, a thoghfar go hoiriúnach. Beidh de cheangal ar na Páirtithe sa choinbhleacht éifeacht a thabhairt do na tograí a chuirfear faoina mbráid chuige sin. Féadfaidh na Cumhachtaí Coimirceacha, más gá, a chur i gcead na bPáirtithe sa choinbhleacht go nglacfaí le duine a bhaineann le Cumhacht neodrach, nó le duine a bheidh údaraithe ag Coiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, agus tabharfar cuireadh don duine sin páirt a ghlacadh sa chruinniú sin.

CUID II.—COIMIRCIU GINEARALTA PRIOSUNACH COGAIDH.

Airteagal 12.

Beidh príosúnaigh chogaidh faoina láimh ag an gCumhacht naimhdeach, ach ní bheidh ag na daoine áirithe nó na haonaid mhíleata a ghabh iad. Ar neamhchead do na freagrachtaí pearsanta a d'fhéadfadh a bheith ann, is í an Chumhacht Choinneála a bheidh freagrach sa chóireáil a chuirfear orthu.

Ní cead don Chumhacht Choinneála príosúnaigh chogaidh a aistriú ach amháin chuig Cumhacht atá ina páirtí sa Choinbhinsiún agus tar éis don Chumhacht Choinneála a dheimhniú di féin go bhfuil an Chumhacht sin toilteanach agus, in ann an Coinbhinsiún a chur i bhfeidhm. Nuair a aistreofar príosúnaigh chogaidh sna himthosca sin, is ar an gCumhacht a ghlacfaidh iad a bheidh sé de fhreagracht an Coinbhinsiún a chur i bhfeidhm fad a bheidh siad faoi choimeád ag an gCumhacht sin.

Mar sin féin, má loiceann an Chumhacht sin forálacha an Choinbhinsiúin seo a chomhlíonadh in aon phonc tábhachtach, déanfaidh an Chumhacht a d'aistrigh na príosúnaigh chogaidh, ar é a bheith curtha in iúl di ag an gCumhacht Choimirceach, bearta éifeachtacha chun an scéal a leigheas nó iarrfaidh sí na príosúnaigh chogaidh a chur ar ais chuici féin. Ní foláir géilleadh d'aon iarratas den sórt sin.

Airteagal 13.

Ní foláir cóir dhaonnachtúil a chur ar phríosúnaigh chogaidh i gcónaí. Toirmisctear aon ghníomh nó neamhghníomh neamhdhleathach ag an gCumhacht Choinneála a thabharfaidh bás príosúnaigh chogaidh ina coimeád nó a bheadh ina chontúirt mhór dá shláinte, agus measfar gur sárú tromchúiseach ar an gCoinbhinsiún seo é. Go háirithe, ní cead ciorrú coirp a dhéanamh ar aon phríosúnach cogaidh ná turgnaimh liachta ná eolaíochta de shaghas ar bith nach bhfuil dearbhchúis leis chun cóireáil liachta, déadliachta nó ospidéil a chur ar an bpríosúnach a bheidh i gceist agus nach bhfuil lena leas.

Mar an gcéanna, ní foláir príosúnaigh chogaidh a choimirciú i gcónaí, go háirithe ar ghníomhartha foréigin nó imeaglaithe agus ar mhaslaí agus fiosracht an phobail.

Toirmisctear bearta díoltais a imirt ar phríosúnaigh chogaidh.

Airteagal 14.

Tá ceart ag príosúnaigh chogaidh i gcónaí chun urraime dá bpearsa agus dá n-onóir.

Déileálfar le mná le gach uile ómós is dual don bhantracht agus tairbheoidh siad i gcónaí de chóireáil a bheidh chomh fabhrach leis an gcóireáil a thugtar d'fhir.

Coimeádfaidh príosúnaigh chogaidh an cháil hiomlán shibialta a bhí acu nuair a gabhadh iad. Ní cead don Chumhacht Choinneála srian a chur, laistigh ná lasmuigh dá críoch féin, leis na cearta a ghabhann leis an gcáil sin ach amháin sa mhéid go n-éileoidh an braighdeanas é.

Airteagal 15.

Beidh de cheangal ar Chumhacht a mbeidh príosúnaigh chogaidh faoi choinneáil aici soláthar a dhéanamh saor in aisce chun iad a chothabháil agus aireachas liachta a thabhairt dóibh de réir mar is gá dá sláinte.

Airteagal 16.

Ag féachaint d'fhorálacha an Choinbhinsiúin seo maidir le céim agus gnéas, agus faoi réir aon chóireáil phribhléideach a chuirfear orthu mar gheall ar staid a sláinte, a n-aois nó a gcáilíochtaí gairmiúla, cuirfidh an Chumhacht Choinneála an chóireáil chéanna ar gach príosúnach cogaidh, gan aon idirdhealú leatromach mar gheall ar chine, náisiúntacht, reiligiún, tuairimí polaitíochta, ná aon idirdhealú eile de réir dálaí dá samhail.

CUID III.—BRAIGHDEANAS.

Alt I.—Tosach an Bhraighdeanais.

Airteagal 17.

Níl de cheangal ar aon phríosúnach cogaidh a insint, nuair a cheisteofar é ina leith, ach amháin a shloinne, a chéad-ainmneacha agus a chéim, dáta a bhreithe, agus a uimhir airm nó reisiminte, nó a uimhir phearsanta nó a shraithuimhir nó mura bhfuil sin aige, a chothrom d'eolas.

Má sháraíonn sé an riail sin go toiliúil, is baol dó srianadh ar na pribhléidí a ghabhann lena chéim nó lena stádas.

Ceanglaítear ar gach Páirtí i gcoinbhleacht cárta aitheantais a thabhairt do na daoine faoina ndlínse ar dóigh dóibh go ndéanfaí príosúnaigh chogaidh díobh, agus sloinne, céad-ainmneacha, céim, uimhir airm nó reisiminte, nó uimhir phearsanta nó sraithuimhir, nó a chothrom d'eolas, agus dáta breithe, an úinéara a thaispeáint ar an gcárta sin. Ina theannta sin is féidir síniú nó méarloirg an úinéara, nó an dá ní sin, a bheith ar an gcárta aitheantais, maraon le haon eolas eile is áil leis an bPáirtí sa choinbhleacht a chur leis an méid sin i dtaobh daoine a bhaineann lena fhórsaí armtha. Chomh fada agus is féidir sin beidh an cárta 6.5 × 10 cm. ina thomhas, agus eiseofar i ndúblach é. Taispeánfaidh an príosúnach cogaidh an cárta aitheantais nuair a iarrfar sin air, ach ní cead é a bhaint de in aon chás.

Ní cead aon chéastóireacht coirp ná intinne, ná aon chomhéigniú d'aon saghas eile, a dhéanamh ar phríosúnaigh chogaidh chun eolas de chineál ar bith a bhaint astu. Ní cead bagairt ná maslú a dhéanamh ar phríosúnaigh chogaidh a dhiúltóidh freagra a thabhairt, ná iad a chur i gcaoi aon drochúsáide ná míbhuntáiste de shaghas ar bith.

Príosúnaigh chogaidh nach féidir leo a insint cé hiad féin, mar gheall ar a staid chorpartha nó intinneach, cuirfear faoi chúram na seirbhíse liachta iad. Déanfar gach dícheall a fháil amach cé hiad na príosúnaigh sin, faoi réir forálacha na míre sin roimhe seo.

Ceisteofar príosúnaigh chogaidh i dteanga a thuigeann siad.

Airteagal 18.

Fágfar i seilbh príosúnach cogaidh gach ní agus earra le haghaidh úsáide pearsanta, ach amháin airm, capaill, trealamh míleata agus doiciméid mhíleata, agus fágfar ina seilbh freisin a gclogaid mhiotail agus a ngásphúicíní agus earraí dá samhail le haghaidh a gcosanta pearsanta. Fágfar ina seilbh mar an gcéanna nithe agus earraí a úsáidtear chun iad a éadú nó a bheathú, fiú má bhaineann na nithe agus na hearraí sin lena dtrealamh míleata oifigiúil.

Ní ceart príosúnaigh chogaidh a bheith gan doiciméid aitheantais aon uair. Tabharfaidh an Chumhacht Choinneála na doiciméid sin do phríosúnaigh chogaidh nach bhfuil a leithéid acu.

Ní cead suaitheantais chéime, náisiúntachta ná onóra, ná earraí a bhfuil, thar gach ní eile, fiúntas pearsanta nó muirneach ag gabháil leo a bhaint de phríosúnaigh chogaidh.

Ní cead suimeanna airgid a bheidh ag príosúnaigh chogaidh a bhaint díobh ach amháin le hordú ó oifigeach, agus tar éis a méad agus sonraí an úinéara a thaifeadadh i gclár speisialta agus admháil mhionchruinn a thabhairt a mbeidh scríofa go soiléir uirthi ainm, céim agus aonad an duine a d'eisigh í.

Cuirfear chun creidiúna do chuntas an phríosúnaigh, mar a fhoráiltear in Airteagal 64, suimeanna in airgead reatha na Cumhachta Coinneála, nó suimeanna a shóinseálfar san airgead reatha sin ar iarratas an phríosúnaigh.

Ní cead don Chumhacht Choinneála earraí luachmhara a thógáil ó phríosúnaigh chogaidh ach amháin ar chúiseanna slándála; nuair a thógfar na hearraí sin uathu, beidh feidhm ag an nós imeachta atá leagtha síos le haghaidh suimeanna airgid a ghaibhneofar.

Aon earraí den sórt sin, agus mar an gcéanna aon suimeanna a thógfar in aon airgead reatha seachas airgead reatha na Cumhachta Coinneála agus nár iarr a n-úinéirí iad a shóinseáil, coimeádfaidh an Chumhacht Choinneála iad, agus tabharfar ar ais iad ina riocht bunaidh do na príosúnaigh chogaidh ar chríochnú a mbraighdeanais.

Airteagal 19.

Déanfar príosúnaigh chogaidh a aslonnú, a luaithe is féidir tar éis iad a ghabháil, go campaí i limistéar a bheidh fada go leor ón réigiún troda chun go mbeidís ó chontúirt.

Ní cead a choinneáil siar go sealadach i réigiún contúirte ach na príosúnaigh chogaidh ar bhaolaí dóibh, mar gheall ar a gcréachtaí nó a mbreoiteacht, iad a aslonnú ná iad a fhágáil mar a bhfuil siad.

Ní chuirfear príosúnaigh chogaidh i gcaoi contúirte, gan ghá, fad a bheifear ag feitheamh ar a n-aslonnú as réigiún troda.

Airteagal 20.

Déanfar i gcónaí príosúnaigh chogaidh a aslonnú go daonnachtúil agus de réir coinníollacha mar a bhaineann le fórsaí na Cumhachta Coinneála ar a stáisiún a athrú dóibh.

Tabharfaidh an Chumhacht Choinneála do phríosúnaigh chogaidh a bheidh á n-aslonnú dóthain bia agus uisce inólta agus an t-éadach agus an t-aireachas liachta is gá. Glacfaidh an Chumhacht Choinneála gach cúram is cuí chun a sábháilteacht a chur in áirithe le linn a n-aslonnaithe, agus déanfaidh siad liosta de na príosúnaigh chogaidh aslonnaithe a luaithe is féidir sin.

Más gá do na príosúnaigh chogaidh, le linn a n-aslonnaithe, gabháil trí champaí idirthurais, beidh a dtréimhse ar fanacht sna campaí sin chomh gairid agus is féidir.

Alt II.—Imtheorannú Príosúnach Cogaidh.

Caibidil I.—Nótaí Ginearálta.

Airteagal 21.

Féadfaidh an Chumhacht Choinneála príosúnaigh chogaidh a chur faoi imtheorannú. Féadfaidh sí a chur d'oibleagáid orthu gan dul amach, thar teorainn áirithe, as an gcampa ina bhfuil siad faoi imtheorannú nó, má tá fál timpeall an champa, gan dul lasmuigh den fhál. Faoi réir forálacha an Choinbhinsiúin seo maidir le smachtbhannaí pionósacha agus araíonachta, ní cead príosúnaigh chogaidh a choimeád i ndlúthghaibhniú ach amháin nuair is gá sin ar mhaithe lena sláinte, agus sa chás sin féin ní cead é ach fad a mhairfidh na himthosca a thugann gur gá an gaibhniú sin.

Féadfar príosúnaigh chogaidh a scaoileadh amach, faoi lánsaoirse nó faoi pháirtsaoirse, ar parúl nó ar gealltanas, sa mhéid go gceadaítear sin le dlíthe na Cumhachta a bhfuil siad ina cleithiúnas. Déanfar amhlaidh go háirithe i gcásanna ar féidir go gcabhródh sé le feabhas a thabhairt ar a sláinte. Ní chuirfear d'iallach ar aon phríosúnach cogaidh glacadh le saoirse ar párúl ná ar gealltanas.

Ar chogaíocht a bhriseadh amach, cuirfidh gach Pairtí sa choinbhleacht in iúl don Pháirtí naimhdeach na dlíthe agus na rialacháin a cheadaíonn dá náisiúnaigh féin, nó a thoirmisceann orthu, glacadh le saoirse ar parúl nó ar gealltanas. Na príosúnaigh chogaidh a ligfear saor ar parúl, nó a thabharfaidh gealltanas de réir na ndlíthe agus na rialachán a bheidh curtha in iúl amhlaidh, tá de cheangal orthu, as a n-onóir phearsanta, gach a nglacfaidh siad orthu féin lena bparúl nó lena ngealltanas a chomhlíonadh go scrupallach, i leith na Cumhachta a bhfuil siad ina cleithiúnas agus i leith na Cumhachta a rinne príosúnaigh díobh. Sna cásanna sin, tá de cheangal ar an gCumhacht a bhfuil siad ina cleithiúnas gan aon seirbhís atá ar neamhréir leis an bparúl, nó leis an ngealltanas a tugadh, a éileamh orthu ná a ghlacadh uathu.

Airteagal 22.

Ní cead príosúnaigh chogaidh a imtheorannú ach in áitribh atá ar talamh agus a bhfuil gach siúráil ar a sláinteachas agus a bhfolláine. Ach amháin i gcásanna faoi leith, ina mbeadh sé le leas na bpríosúnach féin, ní dhéanfar iad a imtheorannú i bpeannadlanna.

Déanfar príosúnaigh chogaidh atá faoi imtheorannú i limistéir atá mífholláin, nó a bhfuil a n-aeráid díobhálach dóibh, a aistriú go dtí aeráid níos fearr, a luaithe is féidir.

Cuirfidh an Chumhacht Choinneála príosúnaigh chogaidh le chéile i gcampaí nó i ranna campa de réir a náisiúntachta, a dteanga agus a mbéascna, ar choinníoll nach scarfar na príosúnaigh sin ó phríosúnaigh chogaidh leis na fórsaí armtha a raibh siad ag fónamh iontu nuair a rinneadh príosúnaigh díobh, mura dtoileoidh siad féin chuige.

Airteagal 23.

Ní cead tráth ar bith aon phríosúnach cogaidh a chur go dtí limistéar, ná a choinneáil i limistéar, ina mbeadh sé faoi lámhach an réigiúin troda, ná leas a bhaint as chun pointí nó limistéir áirithe a thabhairt saor ó oibríochtaí míleata. Beidh dídeana ag príosúnaigh chogaidh in aghaidh bombardú ón spéir agus ó ghuaiseanna eile cogaidh, an oiread céanna agus a bheidh ag an bpobal sibhialta áitiúil. Lasmuigh díobh siúd a bheidh ag coimirciú a gceathrúna ar na guaiseanna sin, féadfaidh siad dul isteach sna dídeana sin a luaithe is féidir tar éis an t-aláram a bheith tugtha. Bainfidh leo freisin aon bheart cosanta eile a dhéanfar ar mhaithe leis an bpobal.

Tabharfaidh na Cumhachtaí Coinneála do na Cumhachtaí lena mbainfidh, trí na Cumhachtaí Coimiriceacha, gach eolas fóinteach faoi shuíomh na háite ina bhfuil campaí príosúnach cogaidh.

Aon uair a cheadóidh cúrsaí míleata é, taispeánfar campaí príosúnach cogaidh sa lá leis na litreacha PW nó PG, a chuirfear orthu ar chuma go mbeidh siad le feiceáil go soiléir ón spéir. Ach féadfaidh na Cumhachtaí a bheidh i gceist comhaontú ar aon chóras marcála eile. Ní mharcálfar amhlaidh ach campaí príosúnach cogaidh.

Airteagal 24.

Déanfar campaí idirthurais nó campaí scagtha de chineál buan a fheistiú de réir coinníollacha cosúil leo siúd a thuairiscítear san Alt seo, agus tabharfar do na príosúnaigh iontu an chóireáil chéanna a thugtar do phríosúnaigh i gcampaí eile.

Caibidil II.—Ceathrúna, Bia agus Éadach Príosúnach Cogaidh.

Airteagal 25.

Cuirfear príosúnaigh chogaidh ar ceathrú faoi choinníollacha a bheidh chomh fabhrach leis na coinníollacha d'fhórsaí na Cumhachta Coinneála a bheidh ar coinmheadh sa limistéar céanna. Sna coinníollacha sin tabharfar aird ar nósanna agus béascna na bpríosúnach, agus ní bheidh siad dochrach dá sláinte i gcás ar bith.

Beidh feidhm ag na forálacha sin roimhe seo go speisialta i gcás suanliosanna príosúnach cogaidh, maidir lena spás iomlán agus lena spás ciúbach íosta, agus maidir lena bhfeistiú i gcoitinne, agus leis an gcóir leapachais agus leis na blaincéid.

Ní foláir na háitribh a chuirfear ar fáil do phríosúnaigh chogaidh, ina n-aonar nó i dteannta a chéile, a bheith díonta go hiomlán ó thaisleach agus leordhóthain teasa agus solais a bheith iontu, go háirithe idir titim na hoíche agus múchadh na soilse. Ní mór gach cúram a ghlacadh in aghaidh baol tine.

In aon champaí ina gcoimeádtar mná, chomh maith le fír, ina bpríosúnaigh chogaidh, cuirfear suanliosanna ar leith ar fáil dóibh.

Airteagal 26.

Beidh an bhunchiondáil laethúil bia leordhóthanach ina méid, ina cáilíocht agus ina héagsúlacht chun na príosúnaigh chogaidh a choimeád i ndea-shláinte agus chun nach gcaillfidh siad meáchan agus nach rachaidh cothú easnamhach chun dochair dá sláinte. Tabharfar aird freisin ar an aiste bia a bhfuil cleachtadh ag na príosúnaigh air.

Tabharfaidh an Chumhacht Choinneála do phríosúnaigh chogaidh a bhíonn ag obair cibé ciondálacha breise is gá le haghaidh an tsaothair atá siad a dhéanamh.

Tabharfar dóthain uisce inólta do phríosúnaigh chogaidh. Ceadófar tobac a chaitheamh.

Sa mhéid gur féidir é, beidh baint ag príosúnaigh chogaidh le hullmhú a mbéilí féin; féadfar iad a chur leis an obair sin sna cistineacha. Fairis sin, tabharfar caoi dóibh an bia breise a bheidh acu a ullmhú iad féin.

Cuirfear ionaid leordhóthanacha ar fáil chun proinn a chaitheamh.

Toirmisctear bearta araíonachta comhchoiteanna a bhainfeadh le bia.

Airteagal 27.

Tabharfaidh an Chumhacht Choinneála leordhóthain éadaí, fo-éadaí agus coisbhirt do phríosúnaigh chogaidh, agus tabharfar aird ar aeráid an réigiúin ina bhfuil na príosúnaigh faoi choinneáil. Is ceart éidí na bhfórsaí armtha naimhdeacha a bheidh gafa ag an gCumhacht Choinneála a úsáid mar éadaí do phríosúnaigh chogaidh, má oiriúnaíonn siad don aeráid.

Féachfaidh an Chumhacht Choinneála chuige go ndéanfar na hearraí sin thuas a athsholáthar agus a dheisiú go rialta. Ina theannta sin, gheobhaidh príosúnaigh chogaidh a bheidh ag obair éadaí oiriúnacha, nuair is gá sin le haghaidh na hoibre atá le déanamh.

Airteagal 28.

Cuirfear ceaintíní i ngach campa, mar a bhféadfaidh príosúnaigh chogaidh bia, gallúnach, tobac agus earraí gnáthúsáide a cheannach. Ní rachaidh na praghasanna choíche thar na praghasanna ar an margadh áitiúil. Déanfar an brabús a ghnóthóidh ceantíní campa a úsáid ar mhaithe leis na príosúnaigh; cuirfear ciste speisialta ar bun chuige sin. Beidh de cheart ag ionadaí na bpríosúnach comhoibriú i mbainistí an cheaintín agus an chiste sin.

Nuair a dhúnfar campa, tabharfar fuíollach sochair an chiste speisialta d'eagraíocht leasa idirnáisiúnta lena úsáid chun tairbhe do phríosúnaigh chogaidh arb ionann náisiúntacht dóibh agus dóibh siúd a bhí páirteach sa chiste. I gcás athdhúichiú ginearálta, coimeádfaidh an Chumhacht Choinneála an brabús sin, faoi réir aon chomhaontaithe contrártha dó sin idir na Cumhachtaí lena mbainfidh an scéal.

Caibidil III.—Sláinteachas agus Aireachas Liachta.

Airteagal 29.

Beidh de cheangal ar an gCumhacht Choinneála gach beart sláinteachais a dhéanamh is gá chun glaineacht agus folláine na gcampaí a áirithiú agus chun aicídí forleata a chosc.

Beidh ar fáil ag príosúnaigh chogaidh le haghaidh a n-úsáide, de ló nó d'oíche, áiseanna sláintíochta a bheidh de réir rialacha an tsláinteachais agus a choinneofar i riocht glan i gcónaí. In aon champaí a mbeidh banphríosúnaigh chogaidh iontu, cuirfear áiseanna ar leith ar fáil dóibh.

Fairis sin, i dteannta na bhfolcadán agus na bhfrasfholcadán a bheidh ar fáil sna campaí, soláthrófar do phríosúnaigh chogaidh dóthain uisce agus gallúnaí chun iad féin agus a gcuid éadaí pearsanta a ní agus a ghlanadh; tabharfar dóibh na fearais, na saoráidí agus an t-am is gá chuige sin.

Airteagal 30.

I ngach campa beidh otharlann leordhóthanach mar a bhféadfaidh príosúnaigh chogaidh an t-aireachas is gá dóibh a fháil, maraon le haiste bia a bheidh oiriúnach. Cuirfear aireagail leithlise in áirithe, más gá sin, le haghaidh cásanna galair ghabhálaigh nó galair meabhrach.

Príosúnaigh chogaidh a mbeidh drochghalar orthu, nó a bheidh i riocht gur gá cóireáil speisialta nó obráid mháinliachta nó aireachas ospidéil ina gcás, ní foláir iad a ligean isteach in aon aonad liachta, míleata nó sibhialta, ina bhféadfar an chóireáil sin a chur orthu, fiú má táthar chun iad a athdhúichiú go luath. Cuirfear saoráidí speisialta ar fáil le haghaidh aireachais don lucht éagumais, go háirithe do na daill, agus chun iad a athinmhiú le linn bheith ag feitheamh ar a n-athdhúichiú.

De rogha ar a chéile, is ó phearsana liachta na Cumhachta a bhfuil said ina cleithiúnas agus, más féidir, arb ionann náisiúntacht leo féin iad, a gheobhaidh príosúnaigh aireachas.

Ní cead príosúnaigh chogaidh a chosc ar dhul i láthair na n-údarás liachta le haghaidh scrúdú. Má iarrtar sin orthu, eiseoidh na húdaráis choinneála chun gach príosúnach a chuaigh faoi chóireáil deimhniú oifigiúil a inseoidh cad é an cineál breoiteachta nó créachta a bhí air, agus cad é an fad a bhí sé faoi chóireáil agus cad é an cineál cóireála é. Cuirfear dúblach den deimhniú sin ar aghaidh go dtí Lár-Ghníomhaireacht na bPríosúnach Cogaidh.

Is ar an gCumhacht Choinneála a bheidh costas na cóireála, lena n-áirítear costas aon ghairis ba ghá chun príosúnaigh chogaidh a choimeád i sláinte mhaith, go háirithe déadchíora agus fearais shaorga eile, agus spéaclaí.

Airteagal 31.

Déanfar scrúdú liachta ar phríosúnaigh chogaidh uair sa mhí ar a laghad. Is cuid den scrúdú sin meáchan gach príosúnaigh a sheiceáil agus a thaifeadadh. Is é an cuspóir sonrach a bheidh leis an scrúdú, sláinte agus cothú agus glaineacht na bpríosúnach, i gcoitinne, a choimeád faoi bhreithniú, agus galair ghabhálacha, go háirithe an eitinn, maláire agus galar véinearach, a bhrath. Chuige sin bainfear feidhm as na modhanna is éifeachtúla dá bhfuil ar fáil, mar shampla, slua-raideagrafaíocht mhiocrascannánach chun eitinn a bhrath in am.

Airteagal 32.

Féadfaidh an Chumhacht Choinneála a chur ar phríosúnaigh chogaidh atá, cé nach baill de sheirbhís liachta a bhfórsaí armtha iad, ina leá, ina máinleá, ina bhfiaclóirí, ina mbanaltraí nó ina ngiollaí liachta, a bhfeidhmeanna liachta a dhéanamh ar mhaithe le príosúnaigh chogaidh atá i gcleithiúnas na Cumhachta céanna. Sa chás sin leanfaidh siad de bheith ina bpríosúnaigh chogaidh, ach gheobhaidh siad an chóireáil chéanna le pearsanra liachta ar comhrian leo a bheidh faoi choinneáil ag an gCumhacht Choinneála. Saorfar iad ó aon obair eile faoi Airteagal 49.

Caibidil IV.—Pearsanra Liachta agus Séiplínigh a Choimeádfar chun Cabhrú le Príosúnaigh Chogaidh.

Airteagal 33.

Ní áireofar mar phríosúnaigh chogaidh comhaltaí den phearsanra liachta ná séiplínigh, fad a bheidh siad á gcoimeád ag an gCumhacht Choinneála chun cabhrú le príosúnaigh chogaidh. Gheobhaidh siad, áfach, ar an gcuid is lú de, tairbhe agus coimirce an Choinbhinsiúin seo, agus tabharfar dóibh freisin na saoráidí go léir is gá chun go bhféadfaidh siad aireachas liachta a thabhairt do phríosúnaigh chogaidh agus friotháil orthu i gcúrsaí reiligiúin.

Leanfaidh siad dá bhfeidhmeanna liachta agus spioradáltachta a dhéanamh ar mhaithe le príosúnaigh chogaidh, go háirithe, agus de rogha ar a chéile, iad siúd a bhaineann leis na fórsaí armtha a bhfuil siad féin ina gcleithiúnas, faoi réim dlíthe agus rialachán míleata na Cumhachta Coinneála agus faoi stiúradh a seirbhísí inniúla, de réir béasghnás a ngairme. Tairbheoidh siad freisin de na saoráidí seo a leanas ag déanamh a bhfeidhmeanna liachta nó spioradáltachta:

(a) Údarófar dóibh cuairt a thabhairt go tréimhsiúil ar phríosúnaigh chogaidh i ndíormaí saothair nó in ospidéil lasmuigh den champa. Chuige sin cuirfidh an Chumhacht Choinneála ar fáil dóibh na córacha iompair a bheidh riachtanach.

(b) Beidh an dochtúir oifigiúil sinsir i ngach campa freagrach d'údaráis mhíleata an champa i ngach ní a bhaineann le gníomhaíochtaí pearsanra liachta a choimeádtar. Chuige sin, comhaontóidh na Páirtithe sa choinbhleacht, i dtosach na cogaíochta, ar chéimeanna comhréire an phearsanra liachta, lena n-áirítear céimeanna comhréire na gcumann a luaitear in Airteagal 26 de Choinbhinsiún na Ginéive le haghaidh Feabhsú Staid an Lucht Créachtaithe agus Breoite i bhFórsaí Armtha ar an Machaire den 12 Lúnasa, 1949. Beidh de cheart ag an dochtúir oifigiúil sinsir sin, agus ag séiplínigh chomh maith, gach ceist a bhaineann lena ndualgais a phlé le húdaráis inniúla an champa. Tabharfaidh na húdaráis sin gach saoráid is gá dóibh le haghaidh an chomhfhreagrais a bhainfidh leis na ceisteanna sin.

(c) Cé go mbeidh siad faoi araíonacht inmheánach an champa ina gcoimeádtar iad, ní cead iallach a chur ar an bpearsanra sin aon obair a dhéanamh nach mbaineann lena ndualgais liachta nó lena ndualgais reiligiúnacha.

Le linn cogaíochta, comhaontóidh na Páirtithe sa choinbhleacht maidir le fuascailt a thabhairt i gcás inar féidir sin ar an bpearsanra a bheidh á gcoimeád, agus socróidh siad an nós imeachta is inleanta.

Ní shaorfaidh aon fhoráil dá bhfuil anseo roimhe seo an Chumhacht Choinneála óna hoibleagáidí maidir le príosúnaigh chogaidh ó thaobh liachta ná ón taobh spioradáltachta.

Caibidil V.—Reiligiún, Cúrsaí Intleachtúla agus Aclaíocht.

Airteagal 34.

Beidh saoirse iomlán ag príosúnaigh chogaidh chun a ndualgais reiligiúin a dhéanamh, agus áirítear ar na dualgais sin freastal ar sheirbhís a gcreidimh, ar choinníoll go ndéanfaidh siad de réir an ghnáthaimh araíonachta a bheidh ordaithe ag na húdaráis mhíleata.

Cuirfear áitribh leordhóthanacha ar fáil chun seirbhísí creidimh a chomóradh iontu.

Airteagal 35.

Séiplínigh a thitfidh i láimh na Cumhachta naimhdí agus a fhanfaidh nó a choimeádfar chun cabhrú le príosúnaigh chogaidh, ligfear dóibh friotháil orthu agus a ministreacht a chleachtadh gan bhac i measc príosúnach cogaidh dá gcomhchreideamh, de réir a gcoinsiasa creidimh. Dáilfear iad ar na campaí agus na díormaí saothair éagsúla ina bhfuil príosúnaigh chogaidh a bhaineann leis na fórsaí céanna, a labhraíonn an teanga chéanna nó a chleachtann an reiligiún céanna. Tabharfar dóibh na saoráidí is gá, lena n-áirítear na córacha iompair dá bhforáiltear in Airteagal 33, chun cuairt a thabhairt ar na príosúnaigh chogaidh lasmuigh dá gcampa. Beidh cead acu comhfhreagras a dhéanamh, faoi réir cinsireachta, ar chúrsaí a bhaineann lena ndualgais reiligiúin, le húdaráis eaglasta sa tír choinneála agus le heagraíochtaí idirnáisiúnta reiligiúin. Aon litreacha agus cártaí a chuirfidh siad chun bealaigh chuige sin, beidh siad de bharraíocht ar an gcuóta dá bhforáiltear in Airteagal 71.

Airteagal 36.

Ceadófar do phríosúnaigh chogaidh atá ina bpearsana eaglaise, gan a bheith tar éis feidhmiú mar shéiplínigh dá bhfórsaí féin, friotháil gan bhac, is cuma cad é an sainchreideamh lena mbaineann siad, ar lucht a gcomhchreidimh. Chuige sin, gheobhaidh siad a chóireáil chéanna a gheobhaidh na séiplínigh atá faoi choinneáil ag an gCumhacht Choinneála. Ní thabharfar orthu aon obair eile a dhéanamh.

Airteagal 37.

Nuair nach mbeidh cúnamh ó shéiplíneach atá á choimeád, ná ó phríosúnach cogaidh atá ina phearsa eaglaise dá gcomhchreideamh, ag príosúnaigh chogaidh, déanfar pearsa eaglaise a bhaineann le sainchreideamh na bpríosúnach nó le sainchreideamh dá samhail nó, mura bhfuil a leithéid ar fáil, tuata cáilithe, a cheapadh don oifig sin, ar iarratas na bpríosúnach, má tá sin indéanta ó thaobh an tsainchreidimh áirithe sin. Déanfar, faoi réir aontú na Cumhachta Coinneála, an duine sin a cheapadh le comhaontú an chomhthionóil príosúnach lena mbainfidh an scéal agus, in aon chás inar gá é, le haontú na n-údarás reiligiúin áitiúil den chreideamh céanna. Beidh ar an duine a cheapfar amhlaidh gach rialachán a chomhlíonadh a leagfaidh an Chumhacht Choinneála síos ar mhaithe leis an araíonacht agus leis an tslándáil mhíleata.

Airteagal 38.

Spreagfaidh an Chumhacht Choinneála na príosúnaigh chun cúrsaí intleachtúla agus oideachasúla, caitheamh aimsire, spóirt agus cluichí, a ghabháil chucu, agus déanfaidh sí na bearta is gá chun a gcleachtadh sin a áirithiú trí áitribh leordhóthanacha agus an trealamh is gá a chur ar fáil do na príosúnaigh; ach tabharfar aird ar rogha phearsanta gach aon phríosúnaigh.

Tabharfar deiseanna do phríosúnaigh chun aclaíocht choirp a dhéanamh, lena n-áirítear spóirt agus cluichí a chleachtadh, agus chun bheith amuigh faoin aer. Cuirfear leordhóthain láithreán oscailte ar fáil chuige sin i ngach campa.

Caibidil VI.—Araíonacht.

Airteagal 39.

Cuirfear gach campa príosúnach cogaidh faoi údarás díreach oifigigh choimisiúnta fhreagraigh a bhaineann le fórsaí armtha rialta na Cumhachta Coinneála. Beidh cóip den Choinbhinsiún seo ina sheilbh ag an oifigeach sin; déanfaidh sé deimhin de go bhfuil na forálacha atá ann ar eolas ag foireann an champa agus ag an ngarda, agus beidh sé freagrach, faoi stiúradh a rialtais, ina chur i bhfeidhm.

Ní mór do phríosúnaigh chogaidh, ach amháin oifigigh, an chúirtéis, agus gach comhartha seachtrach measa dá bhforáiltear sna rialacháin a bhfuil feidhm acu ina bhfórsaí féin, a thabhairt do gach oifigeach de chuid na Cumhachta Coinneála.

Níl de cheangal ar phríosúnaigh chogaidh atá ina n-oifigigh an chúirtéis a thabhairt ach d'oifigigh de chuid na Cumhachta Coinneála is airde céim ná iad féin; ní foláir dóibh, áfach, cúirtéis a thabhairt do cheannasaí an champa, is cuma cad is céim dó.

Airteagal 40.

Ceadófar suaitheantais chéime agus náisiúntachta a chaitheamh, chomh maith le suaitheantais onóra.

Airteagal 41.

I ngach campa, déanfar téacs an Choinbhinsiúin seo agus de na hIarscríbhinní a ghabhann leis, agus an t-ábhar atá in aon chomhaontú speisialta dá bhforáiltear in Airteagal 6, a chur suas, i dteanga na bpríosúnach féin, in áiteanna a bhféadfaidh cách iad a léamh. Tabharfar cóipeanna, ach iad a iarraidh, do na príosúnaigh nach féidir dóibh teacht a bheith acu ar an gcóip a bheidh curtha suas amhlaidh.

Déanfar rialacháin, orduithe, fógraí agus foilseacháin de gach saghas a bhaineann le béas-iompar príosúnach cogaidh a thabhairt dóibh i dteanga a thuigeann siad. Cuirfear suas na rialacháin na horduithe agus na foilseacháin sin ar an gcuma a thuairiscítear thuas, agus tabharfar cóipeanna d'ionadaí na bpríosúnach. Ní mór, mar an gcéanna, gach ordú a thabharfar do phríosúnaigh chogaidh go pearsanta a thabhairt dóibh i dteanga a thuigeann siad.

Airteagal 42.

Is beart antoisceach é airm a úsáid i gcoinne príosúnach cogaidh, go háirithe príosúnaigh a bheidh ag éalú nó ag iarraidh éalú, agus ní foláir i gcónaí rabhadh a thabhairt roimh ré de réir mar is cuí sna himthosca.

Caibidil VII.—Céim Príosúnach Cogaidh.

Airteagal 43.

Ar chogaíocht a bhriseadh amach, cuirfidh na Páirtithe sa choinbhleacht in iúl dá chéile teidil agus céimeanna na ndaoine uile atá luaite in Airteagal 4 den Choinbhinsiún seo chun a áirithiú gurb í an chóireáil chéanna a chuirfear ar phríosúnaigh a bheadh ar chéim chomhionann. Cuirfidh siad in iúl dá chéile, mar an gcéanna, teidil agus céimeanna a bhunófar ina dhiaidh sin.

Aithneoidh an Chumhacht Choinneála ardú céime a bheidh tugtha do phríosúnaigh chogaidh agus a bheidh curtha in iúl go cuí ag an gCumhacht a bhfuil na príosúnaigh sin ina cleithiúnas.

Airteagal 44.

Tabharfar d'oifigigh agus do phríosúnaigh atá ar stádas comhionann an meas is dual dá gcéim agus dá n-aois.

D'fhonn a chur in áirithe go ndéanfar freastal i gcampaí oifigeach, sannfar dóibh leorlíon saighdiúirí a bhaineann leis na forsaí armtha céanna agus, chomh fada agus is féidir é, a labhraíonn an teanga chéanna, agus tabharfar aird ar chéim na n-oifigeach agus na bpríosúnach atá ar stádas comhionann. Ní chuirfear aon obair eile ar na giollaí sin.

Tabharfar gach saoráid dó na hoifigigh chun an bhialann a riaradh iad féin.

Airteagal 45.

Tabharfar do phríosúnaigh chogaidh nach oifigigh, agus do phríosúnaigh ar stádas comhionann, an meas is dual dá gcéim agus dá n-aois.

Tabharfar gach saoráid do na príosúnaigh sin chun an bhialann a riaradh iad féin.

Caibidil VIII.—Aistriú Príosúnach Cogaidh tar éis a dteachta chun campa.

Airteagal 46.

Nuair a bheidh an Chumhacht Choinneála ag cinneadh ar phríosúnaigh chogaidh a aistriú, tabharfaidh sí aird ar leas na bpríosúnach féin, go mór mór sa chaoi nach ndéanfar níos deacra é iad a athdhúichiú.

Déanfar príosúnaigh chogaidh a aistriú go daonnachtúil i gcónaí agus faoi choinníollacha a bheidh, ar a laghad, chomh maith leis na coinníollacha faoina n-aistrítear fórsaí na Cumhachta Coinneála. Tabharfar aird i gcónaí ar an sórt aeráide ar a bhfuil taithí ag na príosúnaigh chogaidh, agus féachfar chuige nach mbeidh coinníollacha an aistrithe dochrach dá sláinte in aon chás.

Tabharfaidh an Chumhacht Choinneála dóthain bia agus uisce inólta chun iad a choimeád i sláinte mhaith, maraon leis na baill éadaigh, an lóistín agus an t-aireachas liachta is gá, do phríosún aigh chogaidh le linn a n-aistrithe. Glacfaidh an Chumhacht Choinneála cúram leorcheart, go mór mór i gcás a n-aistrithe de mhuir nó d'aer, chun a áirithiú go mbeidh siad sábháilte le linn a n-aistrithe, agus déanfaidh sí liosta iomlán, roimh imeacht dóibh, de na príosúnaigh a bheidh á n-aistriú.

Airteagal 47.

Ní aistreofar príosúnaigh chogaidh atá breoite nó créachtaithe, fad a bheidh siad sa riocht go bhféadfadh an turas a dtéarnamh a chur i nguais, mura rud é go bhfuil dianriachtanas lena n-aistriú ar mhaithe lena sábháilteacht.

Má dhruideann réigiún na troda i gcóngar don champa, ní aistreofar na príosúnaigh chogaidh sa champa sin mura féidir iad a aistriú faoi leorchoinníollacha sábháilteachta, nó mura rud é gur contúirtí dóibh fanacht ann ná iad a aistriú.

Airteagal 48.

I gcás príosúnaigh chogaidh a aistriú, cuirfear in iúl dóibh go hoifigiúil go bhfuil siad le haistriú, agus inseofar a seoladh poist nua dóibh. Tabharfar an t-eolas sin dóibh in am chun go bhféadfaidh siad a mbagáiste a phacáil agus scéala a chur chur a neasghaolta.

Ligfear dóibh a n-earraí pearsanta, agus na litreacha agus na beartáin a bheidh tagtha lena n-aghaidh, a thabhairt leo. Más gá é in imthosca an aistrithe, féadfar teorainn a chur le meáchan an bhagaíste agus gan a cheadú do phríosúnach ach an méid is féidir leis a iompar de réir réasúin a thabhairt leis, ach in aon chás ní údarófar meáchan is troime ná cúig chileagram is fiche an duine.

Cuirfear ar aghaidh chucu gan mhoill litreacha agus beartáin a seoladh go dtí a seanchampa. Déanfaidh ceannasaí an champa, faoi chomhaontú le hionadaí na bpríosúnach, aon bhearta is gá chun a áirithiú go n-iomprófar maoin na bpríosúnach i gcoitinne agus an bagáiste nach féidir leo a thabhairt leo mar gheall ar na srianta a chuirtear de bhua an dara mír den Airteagal seo.

Is ar an gCumhacht Choinneála a bheidh costas an aistrithe.

Alt III.—Saothar Príosúnach Cogaidh.

Airteagal 49.

Féadfaidh an Chumhacht Choinneála úsáid a bhaint as saothar príosúnach cogaidh a bhfuil an tsláinte acu chuige, ag féachaint dá n-aois, dá ngnéas, dá gcéim agus dá n-inniúlacht chorpartha, agus go háirithe d'fhonn iad a choimeád ar staid mhaith sláinte, ina gcorp agus ina aigne.

Ní chuirfear ar oifigigh neamhchoimisiúnta atá ina bpríosúnaigh chogaidh ach obair mhaoirseachta a dhéanamh. An chuid acu nach mbeidh orthu sin a dhéanamh, féadfaidh siad obair oiriúnach de chineál eile a iarraidh agus gheofar sin dóibh, chomh fada agus is féidir é.

Má iarrann oifigigh nó daoine ar stádas comhionann obair oiriúnach, gheofar dóibh í, chomh fada agus is féidir sin, ach ní féidir, i gcás ar bith, iallach a chur orthu obair a dhéanamh.

Airteagal 50.

Taobh amuigh d'obair a bhaineann le riaradh, feistiú nó cothabháil a gcampa, ní fhéadfar iallach a chur ar phríosúnaigh chogaidh ach obair de na cineálacha seo a leanas a dhéanamh:

(a) talmhaíocht;

(b) tionscail a bhaineann le hamhabhair a tháirgeadh nó a bhaint, agus tionscail déantúsaíochta, seachas tionscail mhiotalóireachta agus tionscail mheicniúla agus cheimiceacha; oibreacha poiblí agus obair foirgníochta nach de ghné mhíleata ná chun cuspóra mhíleata;

(c) iompar agus láimhsiú stóras, nach de ghné mhíleata ná chun cuspóra mhíleata;

(d) gnóthaí tráchtála, agus ealaíona agus ceirdeanna;

(e) seirbhís tís;

(f) seirbhísí fóntais phoiblí, nach de ghné mhíleata ná chun cuspóra mhíleata;

Má sháraítear na forálacha sin thuas, beidh cead ag príosúnaigh chogaidh a gceart gearáin a fheidhmiú, de réir Airteagal 78.

Airteagal 51.

Ní foláir coinníollacha oiriúnacha chun oibre a thabhairt do phríosúnaigh chogaidh, go háirithe maidir le cóiríocht, bia, éadach agus trealamh; ní foláir na coinníollacha sin a bheith ar a laghad chomh maith leis na coinníollacha atá ag náisiúnaigh de chuid na Cumhachta Coinneála atá ar fostú le hobair den chineál céanna; tabharfar aird freisin ar chúrsaí aeráide.

Nuair a bheidh an Chumhacht Choinneála ag baint úsáide as saothar príosúnach cogaidh, déanfaidh sí deimhin de go gcuirfear i bhfeidhm go cuí, sna limistéir ina bhfuil príosúnaigh ag obair, an reachtaíocht náisiúnta maidir le lucht oibre a chosaint, agus go háirithe na rialacháin maidir le sábháilteacht oibrithe.

Gheobhaidh príosúnaigh chogaidh traenáil, agus tabharfar dóibh na córacha cosanta is oiriúnach don obair atá le déanamh acu agus a bheidh cosúil leis na córacha cosanta a thugtar do náisiúnaigh na Cumhachta Coinneála. Faoi réir forálacha Airteagal 52, féadfar na príosúnaigh a chur i bhfiontair ar gnách na hoibrithe sibhialta a bheith iontu.

Ní dhéanfar, i gcás ar bith, coinníollacha oibre níos déine le bearta araíonachta.

Airteagal 52.

Mura nglacfaidh sé leis dá dheoin féin, ní cead príosúnach cogaidh ar bith a fhostú ar shaothar atá mífholláin nó contúirteach.

Ní chuirfear príosúnach cogaidh ar bith le saothar a measfaí gur saothar uiríseal é do chomhalta d'fhórsaí na Cumhachta Coinneála féin.

Measfar gur saothar contúirteach mianaigh nó sásanna dá samhail a aistriú.

Airteagal 53.

Ní mhairfidh obair laethúil na bpríosúnach cogaidh, agus an t-am a thógfaidh an turas chun na hoibre agus ar ais a chur san áireamh, tréimhse rófhada, agus ní cead, i gcás ar bith, an tráth oibre a bheith níos faide ná mar a cheadaítear d'oibrithe sibhialta sa cheantar, atá ina náisiúnaigh de chuid na Cumhachta Coinneála agus a fhostaítear ar an obair chéanna.

Ní foláir scíth nach giorra ná uair an chloig, i lár obair an lae, a thabhairt do phríosúnaigh chogaidh. Beidh an scíth ar comhfhad leis an scíth a bhfuil teideal ag oibrithe na Cumhachta Coinneála chuici, más faide ná uair a chloig an scíth a bhíonn acu sin. Ina theannta sin tabharfar scíth cheithre huaire is fiche a chloig as a chéile dóibh gach seachtain, ar an Domhnach nó cibé lá saoire a bhíonn acu ina dtír dhúchais, más féidir é. Fairis sin, ceadófar do gach príosúnach a mbeidh bliain curtha isteach aige ag obair scíth ocht lá as a chéile, agus íocfar a phá oibre leis ina leith.

Má chleachtaítear modhanna oibre cosúil le tascobair, ní chuirfear fad rómhór leis an tréimhse oibre trí na modhanna sin.

Airteagal 54.

Is de réir forálacha Airteagal 62 den Choinbhinsiún seo a shocrófar an pá oibre a bheidh ag dul do phríosúnaigh chogaidh.

Príosúnaigh chogaidh a mbainfidh tionóisc dóibh ina gcuid oibre, nó a tholgfaidh galar i gcúrsa nó de dheasca a n-oibre, tabharfar dóibh an t-aireachas go léir is gá mar gheall ar an gcor a bheidh orthu. Fairis sin, tabharfaidh an Chumhacht Choinneála deimhniú liachta do na príosúnaigh chogaidh sin chun go bhféadfaidh siad a n-éilimh a chur faoi bhráid na Cumhachta a bhfuil siad ina cleithiúnas, agus cuirfidh sí dúblach chun Lár-Ghníomhaireacht na bPríosúnach Cogaidh, dá bhforáiltear in Airteagal 123.

Airteagal 55.

Uair amháin ar a laghad sa mhí, fíorófar, trí srúdú liachta, oiriúnacht príosúnach cogaidh chun oibre. Sna scrúduithe sin tabharfar aird faoi leith ar an saghas oibre a bhíonn le déanamh ag na príosúnaigh chogaidh.

Más dóigh le haon phríosúnach cogaidh nach bhfuil sé inniúil ar obair a dhéanamh, ceadófar dó dul os comhair údaráis liachta a champa. Féadfaidh na leá nó na máinleá a mholadh go saorfar ó obair na príosúnaigh is dóigh leo a bheith neamhinniúil chun oibre.

Airteagal 56.

Déanfar díormaí saothair a eagrú agus a riaradh ar an gcuma ina ndéantar amhlaidh i gcampaí príosúnach cogaidh.

Fanfaidh gach díorma saothair ina chuid de champa príosúnach cogaidh ó thaobh urlámhais agus riaracháin. Beidh na húdaráis mhíleata agus ceannasaí an champa sin freagrach, faoi stiúradh a Rialtais, i gcomhlíonadh forálacha an Choinbhinsiúin seo i ndíormaí saothair.

Coimeádfaidh ceannasaí an champa taifead cothrom-le-dáta i dtaobh na ndíormaí saothair a bheidh i gcleithiúnas ar a champa, agus cuirfidh sé an t-eolas sin in iúl do thoscairí na Cumhachta Coimircí, nó do Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, nó do ghníomhaireachtaí eile a thugann fóirithint do phríosúnaigh chogaidh, ar iad a theacht ar cuairt chun an champa.

Airteagal 57.

Beidh an chóireáil a chuirfear ar phríosúnaigh chogaidh a bheidh ag obair do dhaoine príobháideacha, fiú má bhíonn de chúram ar na daoine sin iad a ghardáil agus a choimirciú, chomh maith ar a laghad leis an gcóireáil a fhoráiltear leis an gCoinbhinsiún seo. Beidh an Chumhacht Choinneála, na húdaráis mhíleata agus ceannasaí an champa lena mbaineann na príosúnaigh sin, freagrach go hiomlán i gcothabháil, aireachasú agus cóireáil na bpríosúnach cogaidh sin, agus ina bpá oibre a íoc leo.

Beidh de cheart ag na príosúnaigh chogaidh sin fanacht i dteagmháil le hionadaithe na bpríosúnach sna campaí a bhfuil siad ina gcleithiúnas.

Alt IV.—Acmhainn Airgid Príosúnach Cogaidh.

Airteagal 58.

Ar chogaíocht a bhriseadh amach, agus go dtí go ndéanfar réiteach ina thaobh leis an gCumhacht Choimirceach, féadfaidh an Chumhacht Choinneála a chinneadh cad é uasmhéid na suime, in airgead réidh nó in aon fhoirm eile dá shamhail, is cead do phríosúnaigh a bheith ina seilbh acu. Déanfar aon airgead sa bhreis, a bhí ina seilbh acu go cuí agus a baineadh díobh nó a coinníodh uathu, a chur i gcuntas dóibh, maraon le haon airgead a thaiscfidh siad, agus ní shóinseálfar ar aon airgead reatha eile é gan a dtoiliú.

Má cheadaítear do phríosúnaigh chogaidh seirbhísí nó earraí a cheannach lasmuigh den champa ar íocaíocht in airgead réidh, is é an príosúnach féin a dhéanfaidh na híocaíochtaí sin, nó déanfaidh údarás riaracháin an champa iad, agus cuirfear de mhuirear iad ar chuntas na bpríosúnach a bheidh i gceist. Leagfaidh an Chumhacht Choinneála amach na rialacha is gá ina leith sin.

Airteagal 59.

Suimeanna airgid a baineadh de phríosúnaigh chogaidh, de réir Airteagal 18, nuair a gabhadh iad, agus a bheidh in airgead reatha na Cumhachta Coinneála, cuirfear chun creidiúna dá gcuntais ar leith iad, de réir forálacha Airteagal 64 den Alt seo.

Cuirfear chun creidiúna dá gcuntais ar leith freisin na suimeanna, in airgead reatha na Cumhachta Coinneála, as sóinseáil suimeanna in airgead reatha eile a baineadh de na príosúnaigh chogaidh ag an am céanna.

Airteagal 60.

Tabharfaidh an Chumhacht Choinneála do gach príosúnach cogaidh réamhíocaíocht mhíosúil pá, a socrófar a méid trí na suimeanna seo a leanas a shóinseáil in airgead reatha na Cumhachta sin:

Earnáil I: Príosúnaigh is ísle céim ná sáirsint: ocht bhfranc Eilvéiseacha.

Earnáil II: Sáirsintí agus oifigigh neamhchoimisiúnta eile, nó príosúnaigh de chéim chomhionann: dhá fhranc déag Eilvéiseacha.

Earnáil III: Oifigigh bharántais agus oifigigh choimisiúnta is ísle céim ná maor, nó príosúnaigh de chéim chomhionann: caoga franc Eilvéiseach.

Earnáil IV: Maoir, Leifteanant-Choirnéil, Coirnéil, nó príosúnaigh de chéim chomhionann: seasca franc Eilvéiseach.

Earnáil V: Ginearál-Oifigigh nó príosúnaigh chogaidh de chéim chomhionann: cúig franc Eilvéiseach is seachtó.

Ach, féadfaidh na Páirtithe sa choinbhleacht a bheidh i gceist, trí chomhaontú speisialta, méid na réamhíocaíochtaí pá a bheidh ag dul do phríosúnaigh de na hearnálacha sin thuas a mhodhnú.

Fairis sin, más rud é go mbeadh na suimeanna a luaitear sa chéad mhír sin thuas ró-ard i gcomparáid le pá fórsaí armtha na Cumhachta Coinneála féin, nó go gcuirfidís as go mór don Chumhacht Choinneála, ar chúis ar bith, ansin go dtí go dtabharfar i gcrích comhaontú speisialta leis an gCumhacht a bhfuil na príosúnaigh ina cleithiúnas chun na suimeanna thuasluaite a athrú:

(a) leanfaidh an Chumhacht Choinneála de na suimeanna a luaitear sa chéad mhír thuas a chur chun creidiúna do chuntais na bpríosúnach;

(b) féadfaidh an Chumhacht Choinneála an méid a chuirfear ar fáil de na réamhíocaíochtaí pá sin le príosúnaigh chogaidh, le haghaidh a n-úsáide féin, a thabhairt go sealadach faoi theorainn suimeanna atá réasúnach ach nach mbeidh, i gcás Earnáil I, níos lú choíche ná an méid a thugann an Chumhacht Choinneála do chomhaltaí a fórsaí armtha féin.

Cuirfear in iúl gan mhoill don Chumhacht Choimirceach na fáthanna atá le haon teorannú.

Airteagal 61.

Glacfaidh an Chumhacht Choinneála, chun a ndáilte mar phá forlíontach ar phríosúnaigh chogaidh, le suimeanna a chuirfear chucu ón gCumhacht a bhfuil siad ina cleithiúnas, ar choinníoll gurb ionann na suimeanna a bheidh le híoc le gach príosúnach san earnáil chéanna, go mbeidh siad iníoctha le gach príosúnach san earnáil sin atá i gcleithiúnas na Cumhachta sin, agus go gcuirfear ina gcuntais ar leith iad, a luaithe a bheidh caoi air, de réir forálacha Airteagal 64. Ní shaorfaidh an pá forlíontach sin an Chumhacht Choinneála ó aon oibleagáid faoin gCoinbhinsiún seo.

Airteagal 62.

Déanfaidh na húdaráis choinneála ráta cóir pá oibre a íoc go díreach le príosúnaigh chogaidh. Socróidh na húdaráis sin an ráta, ach ní bheidh sé choíche níos lú ná an ceathrú cuid de fhranc Eilvéiseach in aghaidh lá iomlán oibre. Cuirfidh an Chumhacht Choinneála in iúl do phríosúnaigh chogaidh, agus don Chumhacht a bhfuil siad ina cleithiúnas, tríd an gCumhacht Choimirceach, cad é ráta laethúil an phá oibre atá socraithe aici.

Déanfaidh na húdaráis choinneála pá oibre a íoc mar an gcéanna le príosúnaigh chogaidh a bheidh sonraithe go buan chun dualgas nó chun feidhmeannais oilte nó leathoilte i ndáil le riaradh, feistiú nó cothabháil campaí, agus leis na príosúnaigh a mbeidh orthu dualgais spioradálta nó dualgais liachta a dhéanamh ar mhaithe lena gcomrádaithe.

Déanfar pá oibre ionadaí na bpríosúnach, a chomhairleoirí, má tá a leithéid aige, agus a chúntóirí, a íoc as an gciste a chothaítear le brabúis an cheaintín. Socróidh ionadaí na bpríosúnach scála an phá oibre sin agus beidh sé le ceadú ag ceannasaí an champa. Mura bhfuil aon chiste dá leithéid ann, íocfaidh na húdaráis choinneála ráta cóir pá oibre leis na príosúnaigh sin.

Airteagal 63.

Ligfear do phríosúnaigh chogaidh airgead a ghlacadh a sheolfar chucu, go pearsanta nó i dteannta a chéile.

Beidh faoina réir ag gach príosúnach cogaidh fuíollach sochair a chuntais, mar a fhoráiltear san Airteagal ina dhiaidh seo, faoi na teorainneacha a shocróidh an Chumhacht Choinneála, agus déanfaidh an Chumhacht Choinneála íocaíochtaí de réir mar a iarrfar iad. Faoi réir aon srianta i leith airgeadais nó i leith airgid a mheasfaidh an Chumhacht Choinneála a bheith riachtanach, féadfaidh príosúnaigh chogaidh íocaíochtaí a chur á ndéanamh freisin ar an gcoigrích. Sa chás sin tabharfar tosaíocht d'íocaíochtaí a chuirfidh príosúnaigh chogaidh chun a gcleithiúnaithe.

In aon chás, féadfaidh na príosúnaigh, le toiliú na Cumhachta a bhfuil siad ina cleithiúnas, íocaíochtaí a chur á ndéanamh ina dtír féin mar a leanas: cuirfidh an Chumhacht Choinneála go dtí an Chumhacht réamhráite, tríd an gCumhacht Choimirceach, fógra ina dtabharfar na sonraí go léir is gá maidir leis na príosúnaigh chogaidh, le tairbhithe na n-íocaíochtaí, agus le méid na suimeanna a bheidh le híoc, á chur sin in iúl in airgead reatha na Cumhachta Coinneála. Beidh an fógra sin le síniú ag na príosúnaigh agus le comhshíniú ag ceannasaí an champa. Cuirfidh an Chumhacht Choinneála a chóimhéad chun dochair do chuntas na bpríosúnach; déanfar an tsuim a chuirfear chun dochair amhlaidh a chur i gcreidiúint don Chumhacht a bhfuil na príosúnaigh ina cleithiúnas.

Chun na forálacha sin roimhe seo a chur chun feidhme, féadfaidh an Chumhacht Choinneála fóint a bhaint as na Rialacháin Shamplacha atá in Iarscríbhinn V a ghabhann leis an gCoinbhinsiún seo.

Airteagal 64.

Coimeádfaidh an Chumhacht Choinneála cuntas do gach príosúnach cogaidh, a dtaispeánfar ann an méid seo a leanas, ar a laghad:

(1) Na suimeanna atá ag dul don phríosúnach nó atá faighte aige mar réamhíocaíochtaí pá, mar phá oibre nó ó aon fhoinse eile; na suimeanna in airgead reatha na Cumhachta Coinneála a baineadh de; na suimeanna a baineadh de agus a sóinseáladh, de bharr iarratais uaidh, in airgead reatha na Cumhachta sin.

(2) Na suimeanna a íocadh leis an bpríosúnach in airgead réidh, nó in aon fhoirm dá shamhail; na suimeanna a íocadh thar a cheann agus de bharr iarratais uaidh; na suimeanna a aistríodh faoi Airteagal 63, an tríú mír.

Airteagal 65.

Gach ní a chuirfear síos i gcuntas príosúnaigh chogaidh déanfaidh an príosúnach, nó ionadaí na bpríosúnach ag gníomhú dó in ainm an phríosúnaigh, a chomhshíniú nó a thúslitreacha a chur leis.

Tabharfar saoráidí réasúnacha i gcónaí do phríosúnaigh chogaidh chun cóipeanna dá gcuntais a scrúdú agus a fháil, agus féadfaidh ionadaithe na Cumhachta Coimircí iad a scrúdú freisin nuair a thiocfaidh siad ar cuairt go dtí an campa.

Nuair a aistreofar príosúnaigh chogaidh ó champa go campa eile, cuirfear a gcuntais phearsanta ina ndiaidh. I gcás iad a aistriú ó Chumhacht Choinneála go Chumhacht Choinneála eile cuirfear ina ndiaidh na suimeanna airgid dá gcuid nach bhfuil in airgead reatha na Cumhachta Coinneála. Tabharfar deimhniú dóibh i leith aon suimeanna eile atá i gcreidiúint dá gcuntais.

Féadfaidh na Páirtithe sa choinbhleacht lena mbainfidh an scéal comhaontú ar an méid atá i gcuntais na bpríosúnach cogaidh a chur in iúl dá chéile, ar thráthanna sonraithe, tríd an gCumhach Choimirceach.

Airteagal 66.

Ar dheireadh a theacht leis an mbraighdeanas, trí phríosúnach cogaidh a shaoradh nó a athdhúichiú, tabharfaidh an Chumhacht Choinneála dó ráiteas, faoi shíniú oifigigh údaraithe don Chumhacht sin, a thaispeánfaidh an fuíollach sochair a bheidh an uair sin. Cuirfidh an Chumhacht Choinneála ar aghaidh freisin, tríd an gCumhacht Choimirceach, go dtí an rialtas a bhfuil an príosúnach cogaidh ina chleithiúnas, liostaí ina dtabharfar na sonraí iomchuí ar na príosúnaigh chogaidh go léir a bhfuil deireadh lena mbraighdeanas mar gheall ar a n-athdhúichiú, a saoradh, a n-éalú, a mbás nó aon ní eile, agus ina dtaispeánfar na suimeanna atá mar fhuíollach sochair acu. Déanfaidh ionadaí údaraithe don Chumhacht Choinneála na liostaí sin a dheimhniú ar gach bileog.

Féadfar aon fhoráil acu sin thuas den Airteagal seo a athrú trí chomhaontú speisialta idir aon dá Pháirtí sa choinbhleacht.

Beidh de fhreagracht ar an gCumhacht a bhfuil an príosúnach cogaidh ina cleithiúnas socrú a dhéanamh leis faoi aon fhuíollach sochair a bheidh ag dul dó ón gCumhacht Choinneála ar dheireadh a theacht lena bhraighdeanas.

Airteagal 67.

Na réamhíocaíochtaí pá a dhéanfar le príosúnaigh chogaidh de réir Airteagal 60, measfar iad a bheith arna ndéanamh thar ceann na Cumhachta a bhfuil siad ina cleithiúnas. Beidh na réamhíocaíochtaí pá sin, maraon le gach íocaíocht a dhéanfaidh an Chumhacht sin faoi Airteagal 63, an tríú mír, agus faoi Airteagal 68, ina n-ábhar comhshocraíochta idir na Cumhachtaí a bheidh i gceist, ar dheireadh a theacht leis an gcogaíocht.

Airteagal 68.

Aon éileamh a gheofar ó phríosúnach cogaidh ar chúiteamh i leith aon díobhála nó aon éagumais eile de dheasca oibre, cuirfear in iúl don Chumhacht a bhfuil sé ina chleithiúnas é, tríd an gCumhacht Choimirceach. De réir Airteagal 54, tabharfaidh an Chumhacht Choinneála, i ngach cás, don phríosúnach cogaidh a bheidh i gceist, ráiteas a inseoidh cad é an cineál díobhála nó éagumais é, cad iad na himthosca inar tharla sé agus cad é an t-aireachas liachta nó ospidéil a tugadh ina leith. Beidh an ráiteas sin sínithe ag oifigeach freagrach don Chumhacht Choinneála agus beidh na sonraí liachta deimhnithe ag oifigeach liachta.

Aon éileamh a gheofar ó phríosúnach cogaidh ar chúiteamh i leith earraí pearsanta, suimeanna airgid nó nithe luachmhara a thóg an Chumhacht Choinneála uaidh faoi Airteagal 18 agus nár tugadh ar ais dó ar é a athdhúichiú, nó i leith caillteanais a líomhnófar a bheith de locht ar an gCumhacht Choinneála, nó ar aon duine dá seirbhísigh, cuirfear in iúl é mar an gcéanna don Chumhacht a bhfuil sé ina cleithiúnas. Mar sin féin athsholáthrófar ar chostas na Cumhachta Coinneála aon earraí pearsanta den sórt sin a theastóidh ó na príosúnaigh chogaidh lena n-úsáid le linn a mbraighdeanais. I ngach cás, tabharfaidh an Chumhacht Choinneála don phríosúnach cogaidh ráiteas, faoi shíniú oifigigh fhreagraigh, ina mbeidh an t-eolas go léir atá ar fáil ar na cúiseanna nár tugadh na hearraí, an t-airgead nó na nithe luachmhara sin ar ais dó. Cuirfear cóip den ráiteas sin go dtí an Chumhacht a bhfuil sé ina cleithiúnas, trí Lár-Ghníomhaireacht na bPríosúnach Cogaidh, dá bhforáiltear in Airteagal 123.

Alt V.—Caidreamh Príosúnach Cogaidh leis an Saol Lasmuigh.

Airteagal 69.

Díreach tar éis príosúnaigh chogaidh a thitim faoina hurláimh, cuirfidh an Chumhacht Choinneála in iúl dóibh, agus do na Cumhachtaí a bhfuil siad ina gcleithiúnas, tríd an gCumhacht Choimirceach, cad iad na bearta atá sí a dhéanamh chun forálacha an Ailt seo a chur i gcrích. Cuirfidh sí in iúl mar an gcéanna do na páirtithe lena mbaineann aon mhodhnú a dhéanfar ina dhiaidh sin ar na bearta sin.

Airteagal 70.

Díreach tar éis iad a ghabháil, nó tráth nach déanaí ná seachtain tar éis iad a theacht go dtí an campa, fiú más campa idirthurais é, agus mar an gcéanna i gcás iad a bheith breoite nó iad a aistriú go hospidéal nó go campa eile, tabharfar caoi do gach príosúnach cogaidh cárta a bheidh cosúil, más féidir sin, leis an sampla atá mar aguisín leis an gCoinbhinsiún seo, a scríobh go díreach chun a mhuintire, sa chéad chás de, agus go dtí Lár-Ghníomhaireacht na bPríosúnach Cogaidh, dá bhforáiltear in Airteagal 123, sa chás eile de, á chur in iúl dá ghaolta gur gabhadh é, agus cad é an seoladh atá aige agus conas atá an tsláinte aige. Cuirfear na cártaí sin ar aghaidh chomh tapa agus is féidir agus ní cead moill ar bith a chur orthu.

Airteagal 71.

Beidh cead ag príosúnaigh chogaidh litreacha agus cártaí a chur chun bealaigh agus a fháil. Más dóigh leis an gCumhacht Choinneála gur gá teorainn a chur leis an líon litreacha agus cártaí a chuirfidh gach príosúnach cogaidh amach, ceadófar ar a laghad dhá litir agus ceithre chárta in aghaidh na míosa, taobh amuigh de na cártaí dá bhforáiltear in Airteagal 70, agus beidh na litreacha agus na cártaí sin chomh cosúil agus is féidir leis na samplaí a ghabhann leis an gCoinbhinsiún seo. Ní cead a thuilleadh teorainneacha a ordú mura bhfuil an Chumhacht Choimirceach sásta gurb é leas na bpríosúnach cogaidh a bheidh i gceist é mar gheall ar a dheacracht atá sé don Chumhacht Choinneála leorlíon aistritheoirí cáilithe a fháil chun an chinsireacht is gá a dhéanamh. Más éigin teorainneacha a chur leis an gcomhfhreagras a sheolfar go dtí príosúnaigh chogaidh, ní cead ach don Chumhacht a bhfuil na príosúnaigh ina cleithiúnas iad sin a ordú, ar an gCumhacht Choinneála dá iarraidh sin b'fhéidir. Ní foláir na litreacha agus na cártaí sin a chur chun bealaigh sa dóigh is gasta is féidir leis an gCumhacht Choinneála; ní cead iad a mhoilliú ná iad a choinneáil ar chúiseanna araíonachta.

Príosúnaigh chogaidh a bheidh tamall fada gan scéala a fháil óna neasghaolta nó nach féidir leo scéala a fháil uathu, nó scéala a chur chucu, ar an ngnáthbhealach poist, agus príosúnaigh atá an-fhada ó bhaile, ligfear dóibh teileagraim a chur chun bealaigh, agus cuirfear na táillí i gcoinne chuntais na bpríosúnach cogaidh ag an gCumhacht Choinneála nó íocfar iad san airgead reatha a bheidh faoina réir. Tabharfar caoi dá leithéid sin dóibh freisin i gcásanna práinne.

De ghnáth, is i dteanga dhúchais na bpríosúnach féin a bheidh a gcomhfhreagras le scríobh. Féadfaidh na Páirtithe sa choinbhleacht comhfhreagras i dteangacha eile a cheadú.

Ní mór na málaí ina mbeidh post na bpríosúnach cogaidh a bheidh séalaithe go daingean agus lipéad a bheith orthu a thaispeánfaidh go soiléir cad atá iontu, agus ní mór seoladh na n-oifigí cinn scríbe a bheith orthu.

Airteagal 72.

Ceadófar do phríosúnaigh chogaidh beartáin phearsanta nó coinsíneachtaí i gcomhroinn a fháil, tríd an bpost nó ar chuma ar bith eile, ina mbeidh, go sonrach, bia, éadach, soláthairtí liachta agus earraí de chineál a d'fhreagródh dá riachtanais i gcúrsaí creidimh, oideachais nó caitheamh aimsire, ar a n-áirítear leabhair, earraí crábhaidh, trealamh eolaíochta, páipéir scrúdaithe, gléasanna ceoil, feistis spóirt agus ábhair a ligfeadh do phríosúnaigh chogaidh leanúint dá gcuid staidéir nó dá ngníomhaíochtaí cultúrtha.

Ní shaorfaidh na coinsíneachtaí sin an Chumhacht Choinneála ar dhóigh ar bith ó na hoibleagáidí a chuirtear uirthi de bhua an Choinbhinsiún seo.

Ní fhéadfar a chur de theorainn leis na coinsíneachtaí sin ach na teorainneacha a mholfaidh an Chumhacht Choimirceach ar mhaithe leis na príosúnaigh iad féin, nó a mholfaidh Coiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge nó aon eagraíocht eile a bheidh ag cabhrú leis na príosúnaigh, i gcás a gcoinsíneachtaí féin amháin, mar gheall ar dheacrachtaí neamhchoitianta maidir le cúrsaí iompair nó cumarsáide.

Más gá é, déanfar, maidir leis na coinníollacha chun beartáin phearsanta agus fóirithint i gcomhroinn a chur go dtí príosúnaigh chogaidh, comhaontuithe speisialta idir na Cumhachtaí lena mbaineann an scéal ach ní fhéadfaidh na comhaontuithe sin moill a chur in aon chás le dáileadh na gcoinsíneachtaí fóirithinte ar na príosúnaigh. Ní cead leabhair a chur isteach i mbeartáin ina mbeidh éadaí nó bia. De ghnáth is i mbeartáin chomhroinne a chuirfear soláthairtí liachta.

Airteagal 73.

Cheal comhaontuithe speisialta idir na Cumhachtaí lena mbaineann an scéal i dtaobh na gcoinníollacha chun coinsíneachtaí fóirithinte i gcomhroinn a fháil agus a dháileadh, cuirfear i bhfeidhm na rialacha agus na rialacháin maidir le coinsíneachtaí i gcomhroinn a ghabhann leis an gCoinbhinsiún seo.

Ní chuirfidh na comhaontuithe speisialta dá dtagraítear thuas srian in aon chás le ceart ionadaithe na bpríosúnach chun seilbh a ghlacadh ar choinsíneachtaí fóirithinte i gcomhroinn le haghaidh príosúnach cogaidh, lena ndáileadh nó lena ndiúscairt chun leasa na bpríosúnach.

Ná ní chuirfidh comhaontuithe den sórt sin srian le ceart na n-ionadaithe don Chumhacht Choimirceach, do Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, nó d'aon eagraíocht eile a thugann cabhair do phríosúnaigh chogaidh agus atá freagrach i gcoinsíneachtaí i gcomhroinn chur ar aghaidh, chun dáileadh na gcoinsíneachtaí sin ar na daoine chun ar cuireadh iad a mhaoirsiú.

Airteagal 74.

Beidh gach coinsíneacht fóirithinte do phríosúnaigh chogaidh díolmhaithe ó dhleachtanna allmhairithe, dleachtanna custam agus dleachtanna eile.

An comhfhreagras, na coinsíneachtaí fóirithinte agus na seoltáin údaraithe airgid a chuirfear chun príosúnach cogaidh, nó uathu, trí oifig an phoist, go díreach nó trí na hOifigí Eolais dá bhforáiltear in Airteagal 122, agus trí Lár-Ghníomhaireacht na bPríosúnach Cogaidh, dá bhforáiltear in Airteagal 123, beidh siad díolmhaithe ó aon dleachtanna postais, sa tír tionscnaimh agus sa tír cinn scríbe, agus i dtíortha idir eatarthu.

Mura féidir coinsíneachtaí fóirithinte le haghaidh príosúnach cogaidh a chur trí oifig an phoist mar gheall ar a meáchan nó ar chúis ar bith eile, is ar an gCumhacht Choinneála a bheidh costas a n-iompartha sna críocha uile faoina hurlámhas. Beidh na Cumhachtaí eile atá ina bPáirtithe sa Choinbhinsiún faoi mhuirear chostas a n-iompartha ina gcríocha faoi seach.

Cheal comhaontuithe speisialta idir na Páirtithe a bheidh i gceist, déanfar na costais a bhainfidh le hiompar na gcoinsíneachtaí sin, taobh amuigh de na costais a thagann faoi réir na díolúine thuasluaite, a chur de mhuirear ar na seoltóirí.

Déanfaidh na hArdpháirtithe Conarthacha iarracht na rátaí ar theileagraim ó phríosúnaigh chogaidh, nó chucu, a laghdú oiread agus is féidir.

Airteagal 75.

Má choisceann oibríochtaí míleata na Cumhachtaí a bheidh i gceist óna n-oibleagáid chun a áirithiú go n-iomprófar na coinsíneachtaí dá dtagraítear in Airteagail 70, 71, 72 agus 77 a chomhlíonadh, féadfaidh na Cumhachtaí Coimirceacha a bheidh i gceist, Coiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, nó aon eagraíocht eile a bheidh ceadaithe go cuí ag na Páirtithe sa choinbhleacht, a ghabháil orthu féin iompar na gcoinsíneachtaí sin ar chóracha oiriúnacha vaigíní iarnróid mótarfheithiclí, soithí, nó aerárthaí, etc., a áirithiú. Chuige sin, déanfaidh na hArdpháirtithe Conarthacha a ndícheall na córacha iompair sin a sholáthar dóibh agus cead cúrsaíochta a thabhairt dóibh, go háirithe trí na coimhdí conaire is gá a dheonú.

Féadfar na córacha iompair sin a úsáid freisin:

(a) chun comhfhreagras, liostaí agus tuarascálacha a iompar a bheidh á mhalartú idir an Lár-Ghníomhaireacht Eolais dá dtagraítear in Airteagal 123 agus na hOifigí Náisiúnta dá dtagraítear in Airteagal 122;

(b) chun comhfhreagras agus tuarascálacha i dtaobh príosúnach cogaidh a iompar, a bheidh na Cumhachtaí Coimirceacha, Coiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, nó aon chomhlacht eile a chabhraíonn leis na príosúnaigh, a mhalartú lena dtoscairí féin nó leis na Páirtithe sa choinbhleacht.

Ní bhaineann na forálacha sin ar dhóigh ar bith de cheart aon Pháirtí sa choinbhleacht chun córacha eile iompair a shocrú, más é sin is fearr leis, ná chun coimhdí conaire a dheonú, faoi choinníollacha ar a gcomhaontófar, do na córacha iompair sin.

Cheal comhaontuithe speisialta, beidh na costais a thiocfaidh de na córacha iompair sin a úsáid ina muirear, go comhréireach, ar na Páirtithe sa choinbhleacht a dtairbheoidh a náisiúnaigh de.

Airteagal 76.

Déanfar an chinsireacht ar an gcomhfhreagras a chuirfear chuig príosúnaigh chogaidh, nó a chuirfidh siad féin chun bealaigh, chomh tapa agus is féidir. Ní dhéanfar cinsireacht ar an bpost ach amháin ag an Stát a bheidh á chur amach agus ag an Stát a bheidh á fháil, agus ní dhéanfaidh aon Stát acu cinsireacht air ach an t-aon uair amháin.

Ní scrúdófar coinsíneachtaí le haghaidh príosúnach cogaidh faoi choinníollacha a chuirfeadh na hearraí iontu i gcaoi a meathlaithe; ach amháin i gcás ábhair scríofa nó chlóite, déanfar an scrúdú i bhfianaise an tseolaí, nó i bhfianaise comhphríosúnaigh a bheidh údaraithe go cuí aige. Ní chuirfear moill ar sheachadadh coinsíneachtaí pearsanta nó coinsíneachtaí i gcomhroinn do phríosúnaigh ar scáth deacrachtaí cinsireachta.

Má chuireann na Páirtithe sa choinbhleacht aon toirmeasc ar chomhfhreagras, ar chúiseanna míleata nó polaitiúla, ní bheidh ann ach toirmeasc sealadach agus ní choimeádfar i bhfeidhm é ach a ghiorracht aimsire agus is féidir.

Airteagal 77.

Cuirfidh na Cumhachtaí Coinneála gach saoráid ar fáil chun ionstraimí, páipéir nó doiciméid do phríosúnaigh chogaidh, nó cinn a bheidh á gcur chun bealaigh acu, go mór mór cumhachtaí aturnae agus uachtanna, a chur ar aghaidh tríd an gCumhacht Choimirceach nó trí Lár-Ghníomhaireacht na bPríosúnach Cogaidh dá bhforáiltear in Airteagal 123.

I ngach cás, éascóidh siad ullmhú agus forghníomhú doiciméad den sórt sin thar ceann príosúnach cogaidh; go háirithe, ceadóidh siad dóibh dul i gcomhairle le dlíodóir agus déanfaidh siad cibé bearta is gá chun a síniú a fhíordheimhniú.

Alt VI.—Caidreamh Príosúnach Cogaidh leis na hÚdaráis.

Caibidil I.—Gearáin ó Phríosúnaigh Chogaidh i dtaobh Coinníollacha an Bhraighdeanais.

Airteagal 78.

Beidh de cheart ag Príosúnaigh Chogaidh iarratais maidir le coinníollacha a mbraighdeanais a chur in iúl do na húdaráis mhíleata a bhfuil siad faoina n-urláimh.

Beidh acu freisin ceart neamhshrianta chun iarratas a chur chun ionadaithe na gCumhachtaí Coimirceacha, trí ionadaí na bpríosúnach nó, más dóigh leo gur gá é, go díreach, chun a n-umhail a tharraingt ar aon phointí ina bhfuil cúis gearáin acu maidir le coinníollacha a mbraighdeanais.

Ní chuirfear teorainn leis na hiarratais ná leis na gearáin sin, ná ní fhéachfar orthu mar chuid den chuóta comhfhreagras dá dtagraítear in Airteagal 71. Ní foláir iad a chur ar aghaidh láithreach. Fiú má aithnítear go bhfuil siad gan bhunús, ní cead aon phionós a ghearradh dá ndeasca.

Féadfaidh ionadaithe na bpríosúnach tuarascálacha tréimhsiúla ar chúrsaí sna campaí agus ar riachtanais na bpríosúnach cogaidh a chur go dtí ionadaithe na gCumhachtaí Coimirceacha.

Caibidil II.—Ionadaithe na bPríosúnach Cogaidh.

Airteagal 79.

I ngach áit ina mbeidh príosúnaigh chogaidh, ach amháin sna háiteanna ina bhfuil oifigigh, toghfaidh na príosúnaigh, gan bhac, gach sé mhí, le rúnbhallóid, agus freisin i gcás folúntas, ionadaithe do na príosúnaigh, a mbeidh de chúram orthu feidhmiú ar son na bpríosúnach os comhair na n-údarás míleata, na gCumhachtaí Coimirceacha, Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge, agus aon eagraíochta eile a thiocfaidh i gcabhair orthu. Féadfar ionadaithe sin na bpríosúnach a atoghadh.

I gcampaí d'oifigigh agus do dhaoine ar stádas comhionann nó i gcampaí measctha, aithneofar an t-oifigeach sinsir ar na príosúnaigh chogaidh mar ionadaí na bpríosúnach sa champa. I gcampaí d'oifigigh, beidh comhairleoir amháin nó níos mó aige a roghnóidh na hoifigigh, chun cuidiú leis; i gcampaí measctha, roghnófar a chúntóirí as measc na bpríosúnach cogaidh nach oifigigh agus is iad sin a thoghfaidh iad.

Déanfar príosúnaigh chogaidh atá ina n-oifigigh agus arb ionann náisiúntacht dóibh a lonnú i gcampaí saothair do phríosúnaigh chogaidh chun na dualgais riaracháin sa champa a bhfuil na príosúnaigh chogaidh freagrach iontu a chomhlíonadh. Féadfar na hoifigigh sin a thoghadh mar ionadaithe na bpríosúnach faoin gcéad mhír den Airteagal seo. I gcás den sórt sin, toghfar na cúntóirí d'ionadaithe na bpríosúnach cogaidh as measc na bpríosúnach cogaidh sin nach oifigigh.

Ní foláir gach ionadaí a thoghfar a bheith ceadaithe ag an gCumhacht Choinneála sula mbeidh de cheart aige tosú ar a dhualgais. Má dhiúltaíonn an Chumhacht Choinneála príosúnach cogaidh a toghadh ag a chomhphríosúnaigh chogaidh a cheadú, ní foláir di fáth an diúltaithe sin a chur in iúl don Chumhacht Choimirceach.

I ngach cás ní foláir ionadaí na bpríosúnach a bheith ina dhuine den náisiúntacht chéanna leis an príosúnaigh chogaidh darb ionadaí é, agus an teanga agus na nósanna náisiúnta céanna a bheith aige. Mar sin, príosúnaigh chogaidh a bheidh roinnte i ranna éagsúla de champa, de réir a náisiúntachta, a dteanga nó a nósanna náisiúnta, beidh ionadaí dá gcuid féin acu do gach roinn, de réir na míreanna sin roimhe seo.

Airteagal 80.

Féachfaidh ionadaithe na bpríosúnach le feabhas a chur ar bhail na bpríosúnach cogaidh, ó thaobh sláinte agus i gcúrsaí spioradálta agus intleachtúla.

Go sonrach, má shocraíonn na príosúnaigh ar chóras comhchabhrach a eagrú ina measc féin, tiocfaidh an eagraíocht sin faoi réim ionadaí na bpríosúnach, i dteannta na ndualgas speisialta a chuirtear de chúram air le forálacha eile sa Choinbhinsiún seo.

Ní bheidh ionadaithe na bpríosúnach freagrach, de bhíthin a ndualgas amháin, in aon chionta a dhéanfaidh príosúnaigh chogaidh.

Airteagal 81.

Ní thabharfar ar ionadaithe na bpríosúnach aon obair eile a dhéanamh, má d'fhágfadh sin go mbeadh sé níos deacra dóibh a ndualgais a chomhlíonadh.

Féadfaidh ionadaithe na bpríosúnach cibé cúntóirí a theastóidh uathu a cheapadh as measc na bpríosúnach. Tabharfar gach saoráid iomchuí dóibh, go háirithe saoirse áirithe gluaiseachta is gá dóibh chun a ndualgais a chomhlíonadh. (cigireacht ar dhíormaí saothair, soláthairtí a ghlacadh, etc.)

Ceadófar d'ionadaithe na bpríosúnach cuairt a thabhairt ar áitribh ina bhfuil príosúnaigh chogaidh á gcoinneáil, agus beidh cead ag gach príosúnach cogaidh dul i gcomhairle gan chosc lena ionadaí féin.

Tabharfar gach saoráid, mar an gcéanna, d'ionadaithe na bpríosúnach chun cumarsáid tríd an bpost nó trí theileagrafaíocht a dhéanamh leis na húdaráis choinneála, leis na Cumhachtaí Coimirceacha, le Coiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge agus lena dtoscairí, leis na Coimisiúin Liachta Mheasctha agus leis na comhlachtaí a thugann cabhair do phríosúnaigh chogaidh. Beidh na saoráidí céanna ag ionadaithe na bpríosúnach i ndíormaí saothair chun cumarsáid a dhéanamh le hionadaithe na bpríosúnach sa phríomhchampa. Ní chuirfear srian leis an gcumarsáid sin ná ní mheasfar gur cuid í den chuóta a luaitear in Airteagal 71.

Nuair a bheidh ionadaí príosúnach cogaidh á aistriú tabharfar tamall réasúnach dó chun cúrsaí reatha a chur in iúl dá chomharba.

I gcás ionadaí a chur as oifig, cuirfear in iúl don Chumhacht Choimirceach cad é an fáth a bhí leis.

Caibidil III.—Smachtbhannaí Pionósacha agus Araíonachta.

I. Forálacha Ginearálta.

Airteagal 82.

Beidh príosúnach cogaidh faoi réir na ndlíthe, na rialachán agus na n-orduithe a bheidh i bhfeidhm i bhfórsaí armtha na Cumhachta Coinneála; beidh de cheart ag an gCumhacht Choinneála bearta breithiúnacha nó bearta araíonachta a dhéanamh i dtaobh aon chiona a dhéanfaidh príosúnach cogaidh i gcoinne na ndlíthe na rialachán agus na n-orduithe sin. Ní cheadófar, áfach, aon imeachtaí ná pionós a bheadh contrártha d'fhorálacha na Caibidle seo.

Má dhearbhaíonn aon dlí, rialachán nó ordú ón gCumhach Choinneála go mbeidh gníomhartha a dhéanfadh príosúnach cogaidh inphionóis, agus más rud é nach mbeadh na gníomhartha sin inphionóis dá mba chomhalta d'fhórsaí na Cumhachta Coinneála a dhéanfadh iad, is pionóis araíonachta amháin a ghabhfaidh leis na gníomhartha sin.

Airteagal 83.

Nuair a bheifear á chinneadh cé acu imeachtaí breithiúnacha nó imeachtaí araíonachta a bheidh ann i leith ciona a líomhnaítear a rinne príosúnach cogaidh, féachfaidh an Chumhacht Choinneála chuige go mbeidh na húdaráis inniúla chomh trócaireach agus is féidir agus gur bearta araíonachta a ghlacfaidh siad chucu, de rogha ar bhearta breithiúnacha, nuair is féidir sin.

Airteagal 84.

Is ag cúirt mhíleata amháin a chuirfear príosúnach cogaidh á thriail, mura rud é go gceadaíonn dlíthe na Cumhachta Coinneála faoi láthair do na cúirteanna sibhialta duine d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála a thriail sa chion áirithe a líomhnaítear a rinne an príosúnach cogaidh.

Ní cead in aon chás príosúnach cogaidh a chur faoi thriail ag cúirt de chineál ar bith nach dtugann na ráthaíochtaí riachtanacha neamhspleáchais agus neamhchlaontachta mar a aithnítear go ginearálta, agus go háirithe mura dtugann a nós imeachta na cearta agus na modhanna cosanta dá bhforáiltear in Airteagal 105 don chúisí.

Airteagal 85.

Na príosúnaigh chogaidh a chúiseofar faoi dhlíthe na Cumhachta Coinneála i ngníomhartha a rinneadh sular gabhadh iad, fanfaidh tairbhe an Choinbhinsiúin seo acu, fiú má chiontaítear iad.

Airteagal 86.

Ní cead aon phríosúnach cogaidh a phionósú thar uair amháin mar gheall ar an ngníomh nó an cúiseamh céanna.

Airteagal 87.

Ní cead d'údaráis mhíleata ná do chúirteanna na Cumhachta Coinneála aon pionós a chur ar phríosúnaigh chogaidh taobh amuigh de na pionóis dá bhforáiltear i gcás comhaltaí d'fhórsaí armtha na Cumhachta sin a mbeidh na gníomhartha céanna déanta acu.

Nuair a bheidh an pionós á shocrú acu, cuirfidh cúirteanna nó údaráis na Cumhachta Coinneála san áireamh, chomh fada riamh agus is féidir é, nach bhfuil an cúisí, de bhrí nach náisiúnach de chuid na Cumhachta Coinneála é, faoi aon dualgas géillsine di, agus go bhfuil sé faoi urláimh na Cumhachta sin ar chúiseanna nach ngabhann a thoil féin leo. Beidh cead ag na cúirteanna agus na húdaráis sin an pionós a laghdú a fhoráiltear mar gheall ar an sárú inar cúisíodh an príosúnach, agus mar sin ní bheidh de cheangal orthu an bun-phionós a ordaítear a chur i bhfeidhm.

Toirmisctear pionós ar phríosúnaigh i gcoitinne mar gheall ar ghníomhartha daoine aonair, pionós corpartha, príosúnú in áitreabh nach dtagann solas an lae ann agus, i gcoitinne, aon chineál céastóireachta nó cruálachta.

Ní cead don Chumhacht Choinneála a chéim a bhaint d'aon phríosúnach cogaidh, ná a chosc air a shuaitheantais a chaitheamh.

Airteagal 88.

Ní chuirfear ar oifigigh, oifigigh neamhchoimisiúnta ná fir atá ina bpríosúnaigh chogaidh agus faoi phionós araíonachta nó pionós breithiúnach cóireáil is déine ná mar a chuirtear i leith an phionóis chéanna ar chomhaltaí d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála de chéim chomhionann.

Ní ghearrfar ar bhanphríosúnach cogaidh pionós is déine, ná ní chuirfear uirthi, le linn di bheith faoi phionós, cóireáil is déine, ná mar a dhéanfaí i gcás banchomhalta d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála a triaileadh i gcion den sórt céanna.

Ní ghearrfar ar bhanphríosúnach cogaidh i gcás ar bith pionós is déine, ná ní chuirfear uirthi, le linn di bheith faoi phionós, cóireáil is déine, ná mar a dhéanfaí i gcás fear-chomhalta d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála a triaileadh i gcion den sórt céanna.

Ní cead cóireáil a bheidh neamhionann leis an gcóireáil a chuirtear ar phríosúnaigh chogaidh eile a chur ar phríosúnaigh chogaidh a bhfuil pianbhreith araíonachta nó pianbhreith bhreithiúnach curtha isteach acu.

II. Smachtbhannaí Araíonachta.

Airteagal 89.

Is iad seo a leanas na pionóis araíonachta is inchurtha ar phríosúnaigh chogaidh:

(1) fíneáil nach mó ná 50 faoin gcéad de na réamhíocaíochtaí pá agus pá oibre a gheobhaidh an príosúnach cogaidh murach sin faoi fhorálacha Airteagail 60 agus 62 i rith tréimhse tríocha lá ar a mhéid;

(2) stopadh na bpribhléidí a dheonaítear de bhreis agus de bharr ar an gcóireáil dá bhforáiltear sa Choinbhinsiún seo;

(3) dualgais ghiotamála nach faide ná dhá uair a chloig sa lá;

(4) gaibhniú.

Ní chuirfear an pionós dá dtagraítear faoi (3) i bhfeidhm ar oifigigh.

Ní cead in aon chás pionóis araíonachta a bheith mídhaonna, brúidiúil ná contúirteach do shláinte na bpríosúnach cogaidh.

Airteagal 90.

Ní mhairfidh aon phionós áirithe i gcás ar bith thar tríocha lá. Má thug príosúnach cogaidh tréimhse faoi ghaibhniú ag feitheamh ar éisteacht ciona in aghaidh araíonachta nó ar ghearradh an phionóis ina leith, bainfear an tréimhse sin den phionós a ghearrfar air.

Ní cead dul thar an tríocha lá a fhoráiltear thuas, fiú má tá an príosúnach cogaidh freagrach i ngníomhartha éagsúla an tráth a ghearrfar pionós air, bíodh baint ag na gníomhartha sin le chéile nó ná bíodh.

Ní faide ná mí an tréimhse idir tráth an phionóis araíonachta a fhógairt agus an tráth a chuirfear i bhfeidhm é.

Má ghearrtar pionós araíonachta eile ar phríosúnach cogaidh, ní mór tréimhse trí lá ar a laghad a bheith idir fheidhmiú aon dá cheann de na pionóis, más deich lá nó níos mó ré cheann amháin acu.

Airteagal 91.

Measfar gur éirigh le príosúnach cogaidh éalú:

(1) má tá sé tar éis gabháil le fórsaí armtha na Cumhachta a bhfuil sé ina cleithiúnas, nó le fórsaí Cumhachta is comhghuaillí léi;

(2) má tá sé imithe as an gcríoch atá faoi urláimh na Cumhachta Coinneála, nó faoi urláimh chomhghuaillí leis an gCumhacht sin;

(3) má tá sé tar éis gabháil ar long atá faoi bhratach na Cumhachta a bhfuil sé ina cleithiúntas, nó faoi bhratach Cumhachta is comhghuaillí léi, in uiscí teorann na Cumhachta Coinneála, gan an long sin a bheith faoi urláimh na Cumhachta sin is déanaí a luaitear.

Príosúnaigh chogaidh ar éirigh leo éalú, de réir bhrí an Airteagail seo, agus a athghabhfar, ní bheidh siad inchurtha faoi aon phionós mar gheall ar iad a éalú roimhe sin.

Airteagal 92.

Príosúnach cogaidh a dhéanfaidh iarracht ar éalú agus a athghabhfar sula n-éireoidh leis éalú de réir bhrí Airteagal 91, ní dhlífear a chur air ach pionós araíonachta i leith an ghnímh sin, fiú más athchion aige é.

Ar phríosúnach cogaidh a athghabháil tabharfar suas gan mhoill é don údarás míleata inniúil.

D'ainneoin Airteagal 88, mír a ceathair, féadfar príosúnaigh chogaidh a phionósófar de dhroim iarracht ar éalú nár éirigh leis a chur faoi fhaire ar leith. Ar choinníoll nach gcuirfidh an faire sin as dá sláinte, gur i gcampa príosúnach cogaidh a choimeádfar faoi fhaire iad, agus nach gcuirfear ar ceal aon ráthaíocht dá dtugtar dóibh leis an gCoinbhinsiún seo.

Airteagal 93.

Ní áireofar éalú, ná iarracht ar éalú, fiú más athchion é, mar thromú ar a chion i gcás an príosúnach a chur faoi thriail trí imeachtaí breithiúnacha i leith ciona a rinne sé le linn a éalaithe nó a iarrachta ar éalú.

De réir an phrionsabail atá luaite in Airteagal 83, ní ghearrfar ach pionós araíonachta i gcás cionta a dhéanfaidh príosúnaigh chogaidh d'aontoisc chun a n-éalú a éascú, gan aon fhoréigean básaithe ná basctha a imirt ar aon duine, ar nós cionta i gcoinne maoine poiblí, gadaíocht gan rún a saibhrithe féin, páipéir bhréagacha a tharraingt suas nó a úsáid, nó éide shibhialtaigh a chaitheamh.

Príosúnaigh chogaidh a chabhróidh nó a neartóidh le héalú nó le hiarracht ar éalú, ní bheidh inchurtha orthu ar an scór sin ach pionós araíonachta.

Airteagal 94.

Má athghabhtar príosúnach cogaidh a d'éalaigh, cuirfear sin in iúl don Chumhacht a bhfuil sé ina cleithiúnas sa tslí a shonraítear in Airteagal 122, ar choinníoll go mbeifear tar éis a chur in iúl gur éalaigh sé.

Airteagal 95.

Ní dhéanfar príosúnach cogaidh a chúiseofar i gcion in aghaidh araíonachta a choimeád faoi ghaibhniú ag feitheamh ar éisteacht an chiona mura rud é go ndéanfaí comhalta d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála a choimeád amhlaidh dá gcúisítí é ina shamhail de chion, nó gur gá é ar mhaithe le hord agus araíonacht sa champa.

Aon tréimhse a chaithfidh príosúnach cogaidh faoi ghaibhniú ag feitheamh ar an gcinneadh i leith ciona in aghaidh araíonachta, giorrófar é oiread agus is féidir agus in aon chás ní rachaidh sé thar cheithre lá dhéag.

Beidh feidhm ag forálacha Airteagail 97 agus 98 den Chaibidil seo maidir le príosúnaigh chogaidh a bheidh faoi ghaibhniú ag feitheamh leis an gcinneadh i leith cionta in aghaidh araíonachta.

Airteagal 96.

Déanfar imscrúdú láithreach ar ghníomhartha atá ina gcionta in aghaidh araíonachta. Gan dochar d'inniúlacht cúirteanna agus údarás míleata uachtarach, ní bheidh pionós araíonachta inordaithe ach amháin ag oifigeach a bhfuil cumhachtaí araíonachta aige ina cháil mar cheannasaí campa, nó ag oifigeach freagrach a bheidh ina ionad nó a mbeidh sé tar éis a chumhachtaí araíonachta a tharmligean chuige.

I gcás ar bith ní féidir na cumhachtaí sin a tharmligean chun príosúnach cogaidh ná ní feidir le príosúnach cogaidh iad a fheidhmiú.

Sula bhfógrófar aon phionós araíonachta, tabharfar don chúis eolas beacht i dtaobh na gcionta a bhfuil sé á chúiseamh iontu agus tabharfar caoi dó ar a iompar a mhíniú agus é féin a chosaint Ceadófar dó, go háirithe, glaoch ar fhinnéithe agus seirbhísí teangaire cháilithe a fháil, más gá. Inseofar an cinneadh don phríosúnach cogaidh a cúisíodh agus d'ionadaí na bpríosúnach

Coimeádfaidh ceannasaí an champa taifead de na pionóis araíonachta agus beidh sé ar fáil ag ionadaithe na Cumhachta Coimircí lena iniúchadh.

Airteagal 97.

Ní dhéanfar i gcás ar bith príosúnaigh chogaidh a aistriú go bunachais pheannaideacha (príosúin, peannadlanna, príosúin phianseirbhíse, etc.), chun dul faoi phionós araíonachta iontu.

Gach áitreabh ina rachfar faoi phionós araíonachta beidh sé de réir a bhforáiltear in Airteagal 25 i dtaobh sláintíochta. Cuirfear ar chumas príosúnaigh cogaidh atá faoi phionós é féin a choimeád glan, de réir mar a fhoráiltear in Airteagal 29.

Ní choimeádfar oifigigh ná daoine ar stádas comhionann sna ceathrúna céanna le hoifigigh neamhchoimisiúnta nó fir.

Déanfar banphríosúnaigh chogaidh faoi phionós araíonachta a ghaibhniú i gceathrúna ar leith ó fhearphríosúnaigh chogaidh, agus beidh siad faoi gharmhaoirseacht ag mná.

Airteagal 98.

Príosúnach cogaidh a bheidh faoi ghaibhniú mar phionós araíonachta, tairbheoidh sé i gcónaí de na forálacha atá sa Choinbhinsiún seo ach amháin sa mhéid nach féidir, de riachtanas, feidhm a thabhairt do na forálacha sin toisc é a bheith faoi ghaibhniú, agus dá thoisc sin amháin. Ní cead i gcás ar bith tairbhe forálacha Airteagail 78 agus 126 a bhaint de.

Ní cead na sainchumais a ghabhann lena chéim a bhaint de phríosúnach ar ar gearradh pionós araíonachta.

Tabharfar cead do phríosúnaigh chogaidh ar ar gearradh pionós araíonachta aclaíocht a dhéanamh agus fanacht amuigh faoin aer ar feadh dhá uair a chloig ar a laghad gach lá.

Ligfear dóibh, má iarrann siad é, bheith i láthair ag na scrúduithe liachta laethúla. Gheobhaidh siad an aire is gá dóibh de dheasca staid a sláinte, agus, más gá, aistreofar go dtí otharlann an champa iad nó go dtí ospidéal.

Beidh cead léitheoireachta agus scríbhneoireachta acu, agus cead chun litreacha a chur amach agus a fháil. Féadfar, áfach beartáin agus seoltáin airgid a choimeád siar uathu go dtí go mbeidh téarma a bpionós curtha isteach acu; idir an dá linn cuirfear iad sin faoi chúram ionadaí na bpríosúnach agus tabharfaidh seisean don otharlann na hearraí meatacha a bheidh sna beartáin sin.

III. Imeachtaí Breithiúnacha.

Airteagal 99.

Ní cead aon phríosúnach cogaidh a thriail ná pianbhreith a chur air mar gheall ar ghníomh nach bhfuil toirmiscthe faoi dhlí na Cumhachta Coinneála nó faoin dlí idirnáisiúnta, a bhí i bhfeidhm an tráth a rinneadh an gníomh sin.

Ní cead aon chomhéigean morálta ná corpartha a chur ar phríosúnach cogaidh chun a thabhairt air a admháil go bhfuil sé ciontach sa ghníomh ina gcúisítear é.

Ní cead aon phríosúnach cogaidh a chiontú gan caoi a bheith tugtha dó cosaint a dhéanamh air féin agus gan cúnamh a bheith aige ó abhcóide cáilithe.

Airteagal 100.

Cuirfear i bhfios a luaithe is féidir é do phríosúnaigh chogaidh agus do na Cumhachtaí Coimirceacha cad iad na ciontaí lena ngabhann pianbhreith báis faoi dhlíthe na Cumhachta Coinneála.

Ní dhéanfar ina dhiaidh sin pianbhreith báis a cheapadh mar phionós i leith ciontaí eile gan comhthoiliú na Cumhachta a bhfuil na príosúnaigh chogaidh ina cleithiúnas.

Ní féidir pianbhreith báis a fhógairt ar phríosúnach cogaidh mura ndearnadh, de réir Airteagal 87, an dara mír, umhail na Cúirte a tharraingt go speisialta ar an bhfíoras nach bhfuil an cúisí, de bhrí nach náisiúnach de chuid na Cumhachta Coinneála é, faoi aon dualgas géillsine di, agus go bhfuil sé faoi urláimh na Cumhachta sin ar chúiseanna nach ngabhann a thoil féin leo.

Airteagal 101.

Má fhógraítear pianbhreith báis ar phríosúnach cogaidh, ní chuirfear an phianbhreith i bhfeidhm go ceann tréimhse sé mhí ar a laghad ón dáta ar a bhfaighidh an Chumhacht Choimirceach, ag seoladh a shonrófar, an fhaisnéis mhionchruinn dá bhforáiltear in Airteagal 107.

Airteagal 102.

Ní féidir pianbhreith a chur go dleathach ar phríosúnach cogaidh mura rud é go mbeidh sí fógartha ag na cúirteanna céanna, de réir an nós imeachta céanna, a bheadh ann i gcás comhaltaí d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála, agus, fairis sin, go mbeidh forálacha an Choinbhinsiúin seo comhlíonta.

Airteagal 103.

Déanfar gach imscrúdú breithiúnach maidir le príosúnach cogaidh a sheoladh chomh tapa agus is féidir sna himthosca agus ar dhóigh go gcuirfear faoi thriail é a luaithe is féidir. Ní choimeádfar príosúnach cogaidh faoi ghaibhniú ar feitheamh ar a thriail mura rud é go ndéanfaí comhalta d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála a ghaibhniú amhlaidh i gcás é a chúiseamh ina shamhail de chion, nó go bhfuil fíorriachtanas lena dhéanamh ar mhaithe leis an tslándáil náisiúnta. Ní cead i gcás ar bith é a choimeád faoi gaibhniú amhlaidh níos faide ná trí mhí.

Déanfar aon tréimhse a chaithfidh príosúnach cogaidh faoi ghaibhniú ag feitheamh ar a thriail a bhaint d'aon phianbhreith príosúnachta a ghearrfar air agus cuirfear san áireamh é nuair a bheidh aon phionós á shocrú.

Bainfidh forálacha Airteagail 97 agus 98 den Chaibidil seo le príosúnach cogaidh le linn dó bheith faoi ghaibhniú ag feitheamh ar a thriail.

Airteagal 104.

In aon chás ina gcinnfidh an Chumhacht Choinneála ar imeachtaí breithiúnacha a thionscnamh i gcoinne príosúnaigh chogaidh, cuirfidh sí faisnéis chuig an gCumhacht Choimirceach a luaithe is féidir agus ar a laghad trí sheachtain roimh oscailt na trialach. Tosóidh an tréimhse trí sheachtain sin ar rith amhail ón lá a gheobhaidh an Chumhacht Choimirceach an fhaisnéis sin ag an seoladh a chuir sí in iúl roimhe sin don Chumhacht Choinneála.

Beidh an t-eolas seo a leanas san fhaisnéis sin:—

(1) sloinne agus céad-ainmneacha an phríosúnaigh chogaidh, a chéim, a uimhir airm nó reisiminte, nó a uimhir phearsanta nó a shraith-uimhir, dáta a bhreithe agus a ghairm nó a cheird, má tá sin aige;

(2) an áit a bhfuil sé faoi imtheorannú nó faoi ghaibhniú;

(3) sonraí an chúisimh nó na gcúiseamh ina bhfuil an príosúnach cogaidh le díotcúiseamh, agus na forálacha dlíthiúla a bhaineann leis an gcás;

(4) ainm na cúirte a thriailfidh an cás, agus an dáta agus an áit atá socraithe le haghaidh oscailt na trialach.

Tabharfaidh an Chumhacht Choimirceach an fhaisnéis chéanna d'ionadaí na bpríosúnach.

Mura dtugtar ar aird, ar oscailt na trialach, aon fhianaise go bhfuair an Chumhacht Choimirceach, an príosúnach cogaidh, agus ionadaí na bpríosúnach lena mbainfidh an scéal, an fhaisnéis dá dtagraítear thuas trí sheachtain ar a laghad roimh oscailt na trialach, ní féidir an triail a chur ar bun agus ní foláir í a chur ar atráth.

Airteagal 105.

Beidh de cheart ag an bpríosúnach cogaidh cabhair a fháil ó dhuine dá chomhphríosúnaigh, abhcóide cáilithe dá rogha féin a bheith aige lena chosaint, finnéithe a ghlaoch agus, más gá leis é, seirbhísí teangaire inniúil a bheith aige. Tabharfaidh an Chumhacht Choinneála eolas faoi na cearta sin dó i dtráth cuí roimh an triail.

Mura roghnóidh an príosúnach cogaidh abhcóide, gheobhaidh an Chumhacht Choimirceach dó é, agus beidh seachtain ar a laghad aici chun sin a dhéanamh. Seachadfaidh an Chumhacht Choinneála don Chumhacht sin, má iarrann sí é, liosta de dhaoine atá cáilithe chun an chosaint a dhéanamh. Mura ndéanfaidh an príosúnach cogaidh ná an Chumhacht Choimirceach abhcóide a roghnú, ceapfaidh an Chumhacht Choinneála abhcóide inniúil chun an chosaint a stiúradh.

Beidh ag an abhcóide a bheidh ag stiúradh na cosanta thar ceann an phríosúnaigh chogaidh tréimhse dhá sheachtain ar a laghad roimh oscailt na trialach, maraon leis na saoráidí is gá, chun cosaint an chúisí a ullmhú. Féadfaidh sé, go háirithe, cuairt a thabhairt ar an gcúisí gan bhac agus é a agallamh go príobháideach. Féadfaidh sé freisin dul chun cainte le haon fhinnéithe ar thaobh na cosanta, lena n-áirítear príosúnaigh chogaidh. Beidh tairbhe na saoráidí sin aige go dtí go mbeidh an téarma le haghaidh achomhairc nó achainí caite.

Cuirfear i bhfios don phríosúnach cogaidh atá le díotchúiseamh, i dteanga a thuigeann sé agus in am tráth roimh oscailt na trialach, sonraí an chúisimh nó na gcúiseamh ina mbeidh sé á dhíotchúiseamh, maraon leis na doiciméid is gnáth a chur i bhfios don chúisí de bhua na ndlíthe atá i bhfeidhm i bhfórsaí armtha na Cumhachta Coinneála. Cuirfear na nithe sin i bhfios freisin sna himthosca céanna don abhcóide a bheidh ag stiúradh na cosanta thar ceann an phríosúnaigh cogaidh.

Beidh de cheart ag ionadaithe na Cumhachta Coimircí bheith i láthair ag triail an cháis, mara rud é, go heisceachtúil, gur in camera, ar mhaithe le slándáil an Stáit, a bheidh an triail ar siúl. Sa chás sin cuirfidh an Chumhacht Choinneála in iúl don Chumhacht Choimirceach gur mar sin atá.

Airteagal 106.

Beidh ag gach príosúnach cogaidh, mar an gcéanna le comhaltaí d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála, an ceart chun achomharc nó achainí a dhéanamh i gcoinne aon phianbhreithe a fógraíodh air, d'fhonn an phianbhreith a neamhniú nó a athbhreithniú nó an triail a athoscailt. Tabharfar gach eolas dó faoina cheart chun achomharc nó achainí a dhéanamh agus faoin tréimhse ina bhféadfaidh sé a leithéid a dhéanamh.

Airteagal 107.

Déanfar aon bhreithiúnas agus pianbhreith a fhógrófar ar phríosúnach cogaidh a thuairisciú láithreach don Chumhacht Choimirceach i bhfoirm faisnéise achomair, a inseoidh freisin cé acu atá nó nach bhfuil ceart achomhairc aige d'fhonn an phianbhreith a neamhniú nó an triail a athoscailt. Mar an gcéanna déanfar an fhaisnéis sin a chur chuig ionadaí na bpríosúnach lena mbaineann an scéal. Cuirfear an fhaisnéis sin freisin chuig an bpríosúnach cogaidh a cúisíodh, i dteanga a thuigeann sé, más rud é nár fógraíodh an phianbhreith ina láthair. Fairis sin, cuirfidh an Chumhacht Choinneála in iúl láithreach don Chumhacht Choimirceach cinneadh an phríosúnaigh cogaidh ar fheidhm a bhaint, nó gan í a bhaint, as a cheart achomhairc.

Ina theannta sin, má chiontaítear go críochnaitheach príosúnach cogaidh, nó más pianbhreith báis an phianbhreith a fhógrófar sa chéad dul síos ar phríosúnach cogaidh, cuirfidh an Chumhacht Choinneála chuig an gCumhacht Choimirceach, a luaithe is féidir, faisnéis mhionchruinn ina mbeidh:

(1) téacs beacht an chinnte agus na pianbhreithe;

(2) tuarascáil achoimrithe ar aon réamh-imscrúdú agus ar an triail, ina léireofar go sonrach míreanna an ionchúisimh agus na cosanta;

(3) lua, más cuí sin, ar an mbunachas ina bhfuil téarma na pianbhreithe le cur isteach.

Déanfar na faisnéisí dá bhforáiltear sna fomhíreanna sin roimhe seo a chur chuig an gCumhacht Choimirceach ag an seoladh a cuireadh i bhfios roimh ré don Chumhacht Choinneála.

Airteagal 108.

Na pianbhreitheanna a fhógrófar ar phríosúnaigh chogaidh tar éis ciontú a theacht chun bheith inchurtha i bhfeidhm go cuí beidh a dtéarmaí le cur isteach sna bunachais chéanna agus faoi na coinníollacha céanna a bheadh ann i gcás comhaltaí d'fhórsaí armtha na Cumhachta Coinneála. Beidh na coinníollacha sin de réir riachtanais na sláinte agus na daonnachta i ngach uile chás.

Déanfar banphríosúnach cogaidh ar ar fógraíodh pianbhreith den sórt sin a ghaibhniú i gceathrúna ar leith agus beidh sí faoi mhaoirseacht ban.

In aon chás, beidh tairbhe forálacha Airteagail 78 agus 126 den Choinbhinsiún seo ag príosúnaigh chogaidh ar cuireadh pionós a bhain a saoirse díobh de phianbhreith orthu. Ina theannta sin, beidh sé de cheart acu comhfhreagras a fháil agus a chur amach, beartán fóirithinte amháin ar a laghad a fháil in aghaidh na míosa, aclaíocht a dhéanamh go rialta amuigh faoin aer, an t-aireachas liachta a fháil is gá dóibh mar gheall ar staid a sláinte, agus an cúnamh spioradálta a mbeidh iarraidh acu air a fháil. I gcás pionóis a chur orthu, beidh na pionóis sin de réir forálacha Airteagal 87, an tríú mír.

CUID IV.—DEIREADH AN BHRAIGHDEANAIS.

Alt 1.—Athdhúichiú Díreach agus Cóiríocht i dTíortha Neodracha.

Airteagal 109.

Faoi réir forálacha an tríú mír den Airteagal seo, tá sé de cheangal ar na Páirtithe sa choinbhleacht príosúnaigh chogaidh atá créachtaithe go holc agus príosúnaigh chogaidh atá an-bhreoite a chur ar ais go dtí a dtír féin, is cuma cad é a líon nó a gcéim, tar éis iad a aireachasú go dtí go mbeidh siad in ann taisteal, de réir na chéad mhíre den Airteagal ina dhiaidh seo.

Fad a mhairfidh an chogaíocht, déanfaidh na Páirtithe sa choinbhleacht a ndícheall, le comhoibriú na gCumhachtaí neodracha lena mbainfidh an scéal, comhshocrú, a dhéanamh chun cóiríocht a sholáthar i dtíortha neodracha do na príosún aigh chogaidh bhreoite agus chréachtaithe dá dtagraítear sa dara mír den Airteagal ina dhiaidh seo. Féadfaidh siad, ina theannta sin, comhaontuithe a dhéanamh d'fhonn príosúnaigh chogaidh infheidhme, a bhfuil tréimhse fhada braighdeanais curtha isteach acu, a athdhúichiú go díreach nó a imtheorannú i dtír neodrach.

Aon phríosúnach cogaidh breoite nó gortaithe atá cáilithe chun é a athdhúichiú faoin gcéad mhír den Airteagal seo, ní cead é a athdhúichiú i gcoinne a thola le linn na cogaíochta.

Airteagal 110.

Déanfar iad seo a leanas a athdhúichiú go díreach:

(1) an lucht créachtaithe agus breoite atá doleigheasta agus ar cosúil go bhfuil a gcumas intinne nó coirp lagaithe go mór.

(2) an lucht créachtaithe agus breoite arb é tuairim na ndochtúirí nach dócha dóibh téarnamh taobh istigh de bhliain, go bhfuil siad sa riocht go dteastaíonn cóireáil uathu, agus ar cosúil go bhfuil a gcumas intinne nó coirp lagaithe go mór.

(3) an lucht créachtaithe agus breoite atá téarnaithe ach ar cosúil go bhfuil a gcumas intinne nó coirp lagaithe go mór agus go buan.

Féadfar cóiríocht a thabhairt dóibh seo a leanas i dtír neodrach:

(1) an lucht créachtaithe agus breoite ar féidir bheith ag súil lena dtéarnamh taobh istigh de bhliain ó dháta a gcréachtaithe nó ó thús a mbreoiteachta, más féidir gur dóichí dóibh téarnamh níos cinnte agus níos gasta de bharr cóireála i dtír neodrach.

(2) príosúnaigh chogaidh arb é tuairim na ndochtúirí gur baol mór dá sláinte intinne nó coirp an braighdeanas leanúnach, ach ar féidir go gcuirfeadh an chóiríocht i dtír neodrach an baol sin ar ceal.

Socrófar trí chomhaontú idir na Cumhachtaí lena mbaineann an scéal na coinníollacha nach foláir do phríosúnaigh chogaidh a dtabharfar cóiríocht dóibh i dtír neodrach a chomhlíonadh chun go bhféadfar iad a athdhúichiú, agus socrófar a stádas mar an gcéanna. I gcoitinne, ba cheart príosúnaigh chogaidh ar tugadh cóiríocht dóibh i dtír neodrach, agus a bhaineann leis na hearnálacha seo a leanas, a athdhúichiú:

(1) iad siúd a bhfuil a sláinte dulta in olcas sa dóigh go gcomhlíonann siad na coinníollacha atá leagtha síos le haghaidh athdhúichiú díreach;

(2) iad siúd a bhfuil a gcumas intinne nó coirp, fiú tar éis cóireála, tar éis dul i laige go mór.

Mura ndéantar aon chomhaontuithe speisialta idir na Páirtithe sa choinbhleacht lena mbaineann an scéal, chun a chinneadh cad iad na cásanna míchumais nó breoiteachta inar gá athdhúichiú a dhéanamh nó cóiríocht a sholáthar i dtír neodrach, socrófar na cásanna sin de réir na bprionsabal atá leagtha síos sa Chomhaontú Samplach maidir le príosúnaigh chogaidh chréachtaithe agus bhreoite a athdhúichiú, agus cóiríocht a sholáthar dóibh i dtíortha neodracha, agus sna Rialacháin maidir le Coimisiúin Liachta Mheasctha a ghabhann leis an gCoinbhinsiún seo.

Airteagal 111.

Déanfaidh an Chumhacht Choinneála, an Chumhacht a bhfuil na príosúnaigh chogaidh ina cleithiúnas, agus Cumhacht neodrach ar a gcomhaontóidh an dá Chumhacht sin, a ndícheall comhaontuithe a thabhairt i gcrích chun go bhféadfar príosúnaigh chogaidh a imtheorannú i gcríoch na Cumhachta neodraí sin go dtí deireadh na cogaíochta.

Airteagal 112.

Ar chogaíocht a bhriseadh amach, ceapfar Coimisiúin Liachta Mheasctha chun príosúnaigh chogaidh bhreoite agus chréachtaithe a scrúdú agus gach cinneadh is cuí a dhéanamh ina dtaobh. Beidh ceapadh, dualgais agus feidhmiú na gCoimisiún sin de réir forálacha na Rialachán a ghabhann leis an gCoinbhinsiún seo.

Féadfar, áfach, príosúnaigh chogaidh ar léir, i dtuairim údarás liachta na Cumhachta Coinneála, go bhfuil siad créachtaithe go holc nó go bhfuil breoiteacht throm orthu, a athdhúichiú gan iad a chur faoi scrúdú ag Coimisiún Liachta Measctha.

Airteagal 113.

I dteannta na ndaoine a bheidh sonraithe ag údaráis mhíleata na Cumhachta Coinneála, beidh príosúnaigh chogaidh chréachtaithe nó bhreoite de na hearnálacha atá sa liosta seo thíos i dteideal teacht i láthair chun dul faoi scrúdú ag an gCoimisiún Liachta Measctha dá bhforáiltear san Airteagal sin roimhe seo:

(1) an lucht créachtaithe agus breoite a bheidh molta ag lia nó máinlia arb ionann náisiúntacht dó, nó ar náisiúnach é de chuid Páirtí sa choinbhleacht atá i gcomhghuaillíocht leis an gCumhacht a bhfuil na príosúnaigh sin ina cleithiúnas, agus atá ag comhlíonadh a fheidhmeanna sa champa;

(2) an lucht créachtaithe agus breoite a bheidh molta ag ionadaí na bpríosúnach;

(3) an lucht créachtaithe agus breoite a bheidh molta ag an gCumhacht a bhfuil siad ina cleithiúnas, nó ag eagraíocht atá aitheanta go cuí ag an gCumhacht sin agus a thugann cabhair do na príosúnaigh.

Mar sin féin, féadfaidh príosúnaigh chogaidh nach mbaineann le ceann de na trí earnáil sin roimhe seo teacht i láthair chun dul faoi scrúdú ag an gCoimisiún Liachta Measctha, ach ní scrúdófar iad go dtí go mbeidh lucht na n-earnálacha sin scrúdaithe.

Beidh cead ag an lia nó máinlia arb ionann náisiúntacht dó agus do na príosúnaigh a thiocfaidh i láthair chun dul faoi scrúdú ag an gCoimisiún Liachta Measctha, agus mar an gcéanna ag ionadaí na bpríosúnach sin, bheith i láthair le linn an scrúdaithe.

Airteagal 114.

Beidh ag príosúnaigh chogaidh a mbainfidh tionóisc dóibh, murab iad féin a rinne an díobháil dóibh féin, tairbhe na bhforálacha den Choinbhinsiún seo a bhaineann le hathdhúichiú nó le cóiríocht i dtír neodrach.

Airteagal 115.

Ní cead aon phríosúnach cogaidh ar cuireadh pionós araíonachta air, agus a mbeidh teideal aige chun é a athdhúichiú nó cóiríocht a fháil i dtír neodrach, a choinneáil siar ar an tsiocair nach bhfuil a phionós curtha isteach aige.

Na príosúnaigh chogaidh i ndáil le hionchúiseamh nó ciontú breithiúnach agus a bheidh sonraithe lena n-athdhúichiú nó le haghaidh cóiríochta i dtír neodrach, féadfaidh siad tairbhiú de na bearta sin roimh dheireadh na n-imeachtaí nó roimh chríochnú an phionóis, má thoilíonn an Chumhacht Choinneála leis sin.

Cuirfidh na Páirtithe sa choinbhleacht in iúl dá chéile ainmneacha na ndaoine a choinneofar go dtí deireadh na n-imeachtaí nó críochnú an phionóis.

Airteagal 116.

Is ar an gCumhacht a bhfuil na príosúnaigh sin ina cleithiúnas a bheidh na costais a bhainfidh le príosúnaigh a athdhúichiú, nó lena n-iompar go tír neodrach, ó theorainn na Cumhachta Coinneála.

Airteagal 117.

Ní cead aon duine athdhúichithe a fhostú ar fianas.

Alt II.—Príosúnaigh Chogaidh a Shaoradh agus a Athdhúichiú i ndeireadh na Cogaíochta.

Airteagal 118.

Déanfar príosúnaigh chogaidh a shaoradh agus a athdhúichiú gan mhoill tar éis cogaíocht ghníomhach a bheith críochnaithe.

Mura mbíonn coinníollacha dá réir sin thuas in aon chomhaontú a dhéanfar idir na Páirtithe sa choinbhleacht d'fhonn deireadh a chur leis an gcogaíocht, nó, cheal aon chomhaontaithe den sórt sin, déanfaidh gach ceann ar leith de na Cumhachtaí Coinneála scéim athdhúichithe a leagan amach agus a chur i bhfeidhm, í féin, de réir an phrionsabail atá leagtha amach sa mhír sin roimhe seo.

I gceachtar cás acu, cuirfear i bhfios do na príosúnaigh chogaidh na bearta a bheidh ceaptha. I ngach uile chás, déanfar na costais a bhainfidh le hathdhúichiú príosúnach cogaidh a chionroinnt go cothrom idir an Chumhacht Choinneála agus an Chumhacht a bhfuil na príosúnaigh ina cleithiúnas. Déanfar an chionroinnt sin ar an bhforas seo a leanas:

(a) Má tá dá Chumhacht teorantach le chéile, beidh costais an athdhúichithe ó theorainn na Cumhachta Coinneála ina muirear ar an gCumhacht a bhfuil na príosúnaigh chogaidh ina cleithiúnas.

(b) Mura bhfuil an dá Chumhacht teorantach le chéile, is ar an gCumhacht Choinneála a bheidh na costais a bhainfidh le hiompar na bpríosúnach cogaidh ar a críoch féin chomh fada lena teorainn nó leis an bport loingsithe is gaire do chríoch na Cumhachta a bhfuil na príosúnaigh ina cleithiúnas. Déanfaidh na Páirtithe a bheidh i gceist comhaontú eatarthu féin faoi chionroinnt chothrom na coda eile de chostais an athdhúichithe. Ní cead, i gcás ar bith, aon mhoill a chur ar athdhúichiú na bpríosúnach cogaidh ar an á bhar go bhfuil an chomhaontú le tabhairt i gcrích.

Airteagal 119.

Déanfar an t-athdhúichiú in imthosca cosúil leis na himthosca atá leagtha síos in Airteagail 46 go 48, go huile, den choinbhinsiún seo maidir le príosúnaigh chogaidh a aistriú, ag féachaint d'fhorálacha Airteagal 118 agus d'fhorálacha na míreanna ina dhiaidh seo.

Ar iad a athdhúichiú, déanfar aon earraí luachmhara a tógadh ó phríosúnaigh chogaidh faoi Airteagal 18, agus aon airgead reatha eachtrannach nár sóinseáladh in airgead reatha na Cumhachta Coinneála, a thabhairt ar ais dóibh. Aon earraí luachmhara agus airgead reatha eachtrannach nach dtugtar ar ais, ar chúis ar bith, do phríosúnaigh chogaidh ar iad a athdhúichiú, cuirfear ar aghaidh iad chun na hOifige Eolais a bheidh bunaithe faoi Airteagal 122.

Ligfear do phríosúnaigh chogaidh a n-earraí pearsanta, agus aon chomhfhreagras agus beartáin a bheidh tagtha lena n-aghaidh, a thabhairt leo. Féadfar teorainn a chur le meáchan an bhagáiste sin, más gá é mar gheall ar choinníollacha an athdhúichithe, agus gan a cheadú do phríosúnach ach an méid is féidir leis a iompar de réir réasúin a thabhairt leis: Údarófar do gach príosúnach i ngach cás cúig chileagram is fiche ar a laghad a iompar.

Fágfar earraí pearsanta eile de chuid an phríosúnaigh athdhúichithe faoi chúram na Cumhachta Coinneála agus cuirfidh an Chumhacht sin ar aghaidh chuige iad a luaithe a bheidh comhaontú chuige sin déanta aici leis an gCumhacht a bhfuil an príosúnach ina chleithiúnas ag socrú na gcoinníollacha iompair agus íoc na gcostas a bheidh i gceist.

Féadfar príosúnaigh chogaidh a mbeidh imeachtaí coiriúla i gcion indíotáilte ar feitheamh ina n-aghaidh a choinneáil go dtí go mbeidh críoch leis na himeachtaí sin agus, más gá, go dtí críochnú an phionóis. Bainfidh an rud céanna le príosúnaigh chogaidh a ciontaíodh i gcion indíotáilte.

Cuirfidh Páirtithe sa choinbhleacht in iúl dá chéile ainmneacha aon phríosúnach cogaidh a choinneofar go dtí go mbeidh deireadh le himeachtaí ina gcoinne nó deireadh lena bpionós.

Trí chomhaontú idir na Páirtithe sa choinbhleacht, bunófar coimisiúin chun príosúnaigh chogaidh atá scaipthe a lorg agus chun a áirithiú go ndéanfar iad a athdhúichiú a luaithe is féidir.

Alt III.—Bás Príosúnach Cogaidh.

Airteagal 120.

Tarraingeofar suas uachtanna príosúnach cogaidh ar dhóigh go mbeidh siad de réir na gcoinníollacha bailíochta a fhoráiltear le reachtaíocht a dtíre tionscnaimh, agus déanfaidh an tír sin bearta chun go gcuirfear na coinníollacha sin in iúl don Chumhacht Choinneála. Ar iarratas ó phríosúnach cogaidh agus, i ngach cás, tar éis a bháis, cuirfear an uacht ar aghaidh gan mhoill go dtí an Chumhacht Choimirceach; agus cuirfear cóip dheimhnithe go dtí an Lár-Ghníomhaireacht.

Déanfar deimhnithe báis, san fhoirm a ghabhann leis an gCoinbhinsiún seo, nó liostaí arna ndeimhniú ag oifigeach freagrach, de na daoine uile a gheobhaidh bás ina bpríosúnaigh chogaidh, a chur ar aghaidh chomh tapa agus is féidir go dtí an Oifig Eolais i dtaobh Príosúnach Cogaidh a bheidh bunaithe de réir Airteagal 122. Sna deimhnithe báis sin nó sna liostaí sin tabharfar sonraí atheantais mar atá leagtha amach sa triú mír d'Airteagal 17, agus freisin dáta agus áit an bháis, an chúis bháis, dáta agus ionad an adhlactha agus na sonraí uile is gá chun na huaigheanna a aithint:

Sula ndéanfar corp príosúnaigh cogaidh a adhlacadh nó a chréamadh, déanfar scrúdú liachta ar an gcorp d'fhonn bás a chinntiú, agus chun go bhféadfar tuarascáil a thabhairt, agus, i gcás inar gá é, a chinntiú cé hé an duine marbh.

Féachfaidh na húdaráis choinneála chuige go ndéanfar príosúnaigh chogaidh a fuair bás i mbraighdeanas a adhlacadh go measúil agus más féidir é, de réir deasghnátha a reiligiúin, go dtabharfar urraim dá n-uaigheanna, go gcoimeádfar i dtreo agus go marcálfar iad mar is cuí ionas go bhfeadfar teacht orthu i gcónaí. Aon uair is féidir sin, adhlacfar san ionad céanna na príosúnaigh chogaidh a bhí i gcleithiúnas na Cumhachta céanna.

Is in uaigheanna ar leith dóibh féin a adhlacfar príosúnaigh chogaidh mharbha, mura gá ar chúiseanna dosheachanta, iad a chur in uaigh i dteannta a chéile. Ní cead an corp a chréamadh ach ar chúiseanna dianriachtanacha sláinteachais, nó mar gheall ar reiligiún an mhairbh nó de bhrí go raibh sé curtha in iúl aige go sainráite gurbh é ab áil leis. I gcás an corp a chréamadh, ní mór a rá go n-dearnadh amhlaidh, agus an fáth a lua, i ndeimhniú báis an duine mhairbh.

Chun go bhféadfar i gcónaí teacht ar uaigheanna, déanfar sonraí uile an adhlactha agus na n-uaigheanna a chlárú le Seirbhís chun Uaigheanna a Chlárú a bheidh bunaithe ag an gCumhacht Choinneála. Déanfar liostaí na n-uaigheanna, agus sonraí na bpríosúnach cogaidh a adhlacadh i reiligí agus in áiteanna eile, a chur chuig an gCumhacht a raibh na príosúnaigh sin ina cleithiúnas. Is ar an gCumhacht ag a mbeidh urlámhas ar an gcríoch a bheidh sé de fhreagracht aire a thabhairt do na huaigheanna sin agus taifid a choimeád i dtaobh aon aistrithe ina dhiaidh sin ar na coirp, má tá an Chumhacht sin ina Páirtí sa Choinbhinsiún seo. Bainfidh na forálacha sin freisin le luaith na marbh, a choimeádfaidh an tSeirbhís chun Uaigheanna a Chlárú go dtí go gcuirfidh an tír bhunaidh in iúl cad atá le déanamh ina taobh.

Airteagal 121.

Gach cás ina bhfaighidh príosúnach cogaidh bás, ná ina ndéanfar díobháil mhór dó, agus gur faraire, príosúnach cogaidh eile, nó duine ar bith eile, ba chúis leis, nó go bhfuil amhras ann gurb ea, agus gach cás ina bhfaighidh duine bás ó chúis aineoil cuirfidh an Chumhacht Choinneála fiosrúchán oifigiúil faoi ar bun láithreach ina dhiaidh.

Cuirfear scéala láithreach chun na Cumhachta Coimircí ina thaobh sin. Glacfar ráitis ó fhinnéithe, go háirithe ó finnéithe atá ina bpríosúnaigh chogaidh, agus cuirfear tuarascáil a mbeidh na ráitis sin inti ar aghaidh chun na Cumhachta Coimircí.

Má léiríonn an fiosrúchán go bhfuil duine nó daoine ciontach déanfaidh an Chumhacht Choinneála gach beart is gá chun an duine nó na daoine atá freagrach a ionchúiseamh.

CUID V.—OIFIGI EOLAIS AGUS CUMAINN FOIRITHINTE DO PHRIOSUNAIGH CHOGAIDH.

Airteagal 122.

Ar choinbhleacht a bhriseadh amach, agus i ngach cás forghabhála, tionscnóidh gach ceann de na Páirtithe sa choinbhleacht Oifig Eolais oifigiúil do phríosúnaigh chogaidh atá faoina urláimh. Na cumhachtaí neodracha nó neamhchogaíocha a mbeidh daoine d'earnáil dá dtagraítear in Airteagal 4 glactha isteach ina gcríoch acu, déanfaidh siad an rud céanna i gcás na ndaoine sin. Féachfaidh an Chumhacht a bheidh i gceist chuige go dtabharfar d'Oifig Eolais na bPríosúnach Cogaidh an chóiríocht, an fhoireann agus an trealamh is gá, chun í a oibriú go héifeachtúil. Beidh cead aici príosúnaigh chogaidh a fhostú in Oifig den sórt sin faoi na coinníollacha atá leagtha síos san Alt den Choinbhinsiún seo a bhaineann le hobair ag príosúnaigh chogaidh.

Taobh istigh den tréimhse is giorra is féidir, tabharfaidh gach ceann de na Páirtithe sa choinbhleacht dá Oifigí an t-eolas dá dtagraítear sa cheathrú, sa chúigiú agus sa séú mír den Airteagal seo maidir le haon duine naimhdeach d'earnáil dá dtagraítear in Airteagal 4 a tháinig faoina urláimh. Déanfaidh cumhachtaí neodracha nó neamhchogaíocha an rud céanna maidir le daoine de na hearnálacha sin a bheidh glactha isteach ina gcríoch féin acu.

Cuirfidh an Oifig an t-eolas sin ar aghaidh láithreach chomh tapa agus is féidir go dtí na Cumhachtaí lena mbaineann an scéal, trí na Cumhachtaí Coimirceacha agus tríd an Lár-Ghníomhaíocht dá bhforáiltear in Airteagal 123.

Tabharfar an t-eolas sin sa dóigh go bhféadfar scéala a chur go tapa go dtí na neasghaolta lena mbaineann. Faoi réir forálacha Airteagal 17, áireofar san eolas sin, chomh fada agus a bheidh fáil ar a leithéid ag an Oifig Eolais, i gcás gach príosúnaigh, a shloinne, a chéad-ainmneacha, a chéim, a uimhir airm nó reisiminte, a uimhir phearsanta nó a shraithuimhir, áit agus dáta a bhreithe go hiomlán, an Chumhacht a bhfuil sé ina cleithiúnas, céad-ainm a athar agus sloinne a mháthar sular phós sí, ainm agus seoladh an duine a bhfuil scéala le cur chuige, agus an seoladh a bhféadfar comhfhreagras don phríosúnach a chur chuige.

Gheobhaidh an Oifig Eolais, ó na ranna éagsúla lena mbainfidh, eolas maidir le príosúnaigh a aistriú, a shaoradh, a athdhiúchiú, a éalú, a ligean isteach in ospidéal, agus a fháil bháis, agus cuirfidh sí an t-eolas sin ar aghaidh ar an modh a thuairiscítear sa tríú mír thuas.

Mar an gcéanna, soláthrófar go rialta, gach seachtain más féidir, eolas ar staid sláinte na bpríosúnach cogaidh atá an-bhreoite nó atá créachtaithe go holc.

Beidh de chúram ar an Oifig Eolais freisin freagra a thabhairt ar gach ceist a chuirfear chuici maidir le príosúnaigh chogaidh, lena n-áirítear príosúnaigh a fuair bás i mbraighdeanas; déanfaidh sí aon fhiosruithe is gá chun an t-eolas a iarrfar a fháil, mura bhfuil an t-eolas sin aici.

Déanfar gach scéala a thabharfaidh an Oifig i scríbhinn a fhíordheimhniú le síniú nó le séala.

Beidh de chúram ar an Oifig Eolais freisin gach earra pearsanta luachmhar, lena n-áirítear suimeanna in airgead reatha seachas airgead reatha na Cumhachta Coinneála agus doiciméid a bheadh tábhachtach do na neasghaolta, a bheidh fágtha ina ndiaidh ag príosúnaigh chogaidh a athdhúichíodh nó a saoradh, nó a d'éalaigh nó a fuair bás, agus cuirfidh sí na hearraí luachmhara sin ar aghaidh go dtí na Cumhachtaí lena mbainfidh. Cuirfidh an Oifig na hearraí sin ar aghaidh i bpacáidí séalaithe lena ngabhfaidh ráitis a thabharfaidh, go hiomlán agus go soiléir, sonraí aitheantais an duine ar leis na hearraí, agus liosta iomlán de na nithe sa bheartán. Déanfar earraí pearsanta eile le príosúnaigh chogaidh den sórt sin a chur ar aghaidh de réir comhshocruithe ar a gcomhaontófar idir na Páirtithe sa choinbhleacht a bheidh i gceist.

Airteagal 123.

Cuirfear Lár-Ghníomhaireacht Eolais i dtaobh Príosúnach Cogaidh ar bun i dtír neodrach. Má mheasann Coiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge gur gá é, molfaidh sé do na Cumhachtaí a bheidh i gceist Gníomhaireacht dá leithéid a eagrú.

Is é cúram a bheidh ar an nGníomhaireacht gach eolas a chruinniú a gheobhaidh sí trí mheáin oifigiúla nó phríobháideacha maidir le príosúnaigh chogaidh, agus an t-eolas sin a chur ar aghaidh chomh tapa agus is féidir go dtí tír tionscnaimh na bpríosúnach cogaidh nó go dtí an Chumhacht a bhfuil siad ina cleithiúnas. Tabharfaidh na Páirtithe sa choinbhleacht gach saoráid di chun an t-eolas sin a chur ar aghaidh.

Iarrtar ar na hArdpháirtithe Conarthacha, agus go háirithe orthu siúd a dtairbhíonn a náisiúnaigh de sheirbhísí na Lár-Ghníomhaireachta, an cúnamh airgeadais a theastóidh uaithi a thabhairt don Ghníomhaireacht sin.

Ní bheidh na forálacha sin roimhe seo le léiriú ar dhóigh ar bith mar shrianadh ar ghníomhaíochtaí daonchairdiúla Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge agus na gcumann fóirithinte dá bhforáiltear in Airteagal 125.

Airteagal 124.

Beidh postas in aisce ar fáil ag na hOifigí Eolais náisiúnta agus ag an Lár-Ghníomhaireacht Eolais, maraon le gach díolúine dá bhforáiltear in Airteagal 74, agus ina theannta sin, chomh fada agus is féidir é, díolúine ó tháillí teileagrafaíochta, nó, ar a laghad, rátaí a bheidh laghdaithe go mór.

Airteagal 125.

Faoi réir na mbeart a mheasfaidh na Cumhachtaí Coinneála a bheith riachtanach chun a slándáil a chur in áirithe nó chun freastal d'aon ghá eile, gheobhaidh na hionadaithe d'eagraíochtaí reiligiúnacha, do chumainn fóirithinte nó d'aon eagraíocht eile a chabhraíonn le príosúnaigh chogaidh, ó na Cumhachtaí sin, lena n-aghaidh féin agus le haghaidh a ngníomhairí cuí-údaraithe, gach saoráid is gá chun cuairt a thabhairt ar na príosúnaigh, chun soláthairtí fóirithinte agus ábhair, ó fhoinse ar bith, le haghaidh cuspóirí reiligiúin, oideachais nó caitheamh aimsire a dháileadh. agus chun cuidiú leo ag riaradh a dtréimhse scíthe sna campaí, Féadfar na cumainn nó na heagraíochtaí sin a thionscnamh i gcríoch na Cumhachta Coinneála nó in aon tír eile, nó féadfaidh siad bheith de chineál idirnáisiúnta.

Féadfaidh an Chumhacht Choinneála teorainn a chur leis an méid cumann agus eagraíochtaí a gceadófar dá dtoscairí a ngníomhaíochtaí a dhéanamh ina críoch agus faoina maoirseacht, ar choinníoll, áfach, nach gcuirfidh an teorainn sin bac ar fhóirithint éifeachtach leormhaith a thabhairt do gach príosúnach cogaidh.

Aithneofar agus urramófar i gcónaí staid speisialta Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge sa réim sin.

A luaithe a bheidh soláthairtí fóirithinte nó ábhair le haghaidh na gcuspóirí thuasluaite tugtha do na príosúnaigh chogaidh, nó go han-ghairid ina dhiaidh sin, déanfar admhálacha ar gach coinsíneacht, arna síniú ag ionadaí na bpríosúnach, a chur ar aghaidh go dtí an cumann fóirithinte nó an eagraíocht óna bhfuarthas iad. San am céanna, déanfaidh na húdaráis riaracháin a bheidh freagrach sna príosúnaigh a ghardáil admhálacha ar na coinsíneachtaí sin a shóláthar.

CUID VI.—COMHALLADH AN COINBHINSIUIN.

Alt I.—Forálacha Ginearálta.

Airteagal 126.

Beidh de chead ag ionadaithe nó toscairí na gCumhachtaí Coimirceacha dul go dtí gach áit a mbeidh príosúnaigh chogaidh go háirithe áiteanna imtheorannaithe, príosúnachta agus saothair, agus beidh cead isteach acu in aon áitreabh atá ar áitiú ag na príosúnaigh; ligfear dóibh freisin dul go dtí na háiteanna a mbeidh príosúnaigh atá á n-aistriú ag imeacht uathu, ag gabháil tríothu agus ag teacht chucu. Féadfaidh siad na príosúnaigh, agus go háirithe ionadaithe na bpríosúnach, a agallamh, gan finnéithe, go pearsanta nó trí theangairí.

Beidh saoirse iomlán ag ionadaithe agus toscairí na gCumhachtaí Coimirceacha na háiteanna arb áil leo cuairt a thabhairt orthu a thoghadh. Ní chuirfear srian le fad ná le minicíocht na gcuairteanna sin. Ní cead cuairteanna a thoirmeasc ach ar chúiseanna dianriachtanais mhíleata, agus sa chás sin féin mar rud eisceachtúil sealadach.

Féadfaidh an Chumhacht Choinneála agus an Chumhacht a bhfuil na príosúnaigh sin ina cleithiúnas a chomhaontú, más gá sin, go gceadófar do chomhthírigh leis na príosúnaigh chogaidh sin bheith páirteach sna cuairteanna sin.

Beidh na sainchumais chéanna ag toscairí Choiste Idirnáisiúnta na Croise Deirge. Cuirfear ceapadh na dtoscairí sin i gcead na Cumhachta atá ag coinneáil na bpríosúnach cogaidh a bhfuil cuairt le tabhairt orthu.

Airteagal 127.

Gabhann na hArdpháirtithe Conarthacha orthu féin téacs an Choinbhinsiúin seo a chraobhscaoileadh chomh forleathan agus is féidir ina dtíortha faoi seach, in aimsir shíochána agus in aimsir chogaidh, agus, go háirithe, staidéar ar an gCoinbhinsiún a chur ar a gcláir teagaisc, idir mhíleata agus, más féidir é, shibhialta, ionas go mbeidh a phrionsabail ar eolas ag a bhfórsaí armtha go léir agus ag an bpobal ar fad.

Aon údaráis mhíleata nó aon údaráis eile a ghabhfaidh orthu féin, in aimsir chogaidh, freagrachtaí i leith príosúnach cogaidh, ní foláir dóibh téacs an Choinbhinsiúin seo a bheith acu agus teagasc speisialta a fháil ar a fhorálacha.

Airteagal 128.

Cuirfidh na hArdpháirtithe Conarthacha chun a chéile, trí Chomhairle Chónaidhme na hEilvéise agus, le linn cogaíochta, trí na Cumhachtaí Coimirceacha, na tiontuithe oifigiúla ar an gCoinbhinsiún seo, maraon leis na dlíthe agus na rialacháin a mbeidh glactha acu leo chun a áirithiú go gcuirfear i bhfeidhm é.

Airteagal 129.

Gabhann na hArdpháirtithe Conarthacha orthu féin aon reachtaíocht a achtú is gá chun smachtbhannaí pionósacha le héifeacht a fhoráil do dhaoine a dhéanfaidh, nó a ordóidh go ndéanfar, sárú tromchúiseach mar a mhínítear san Airteagal ina dhiaidh seo ar an gCoinbhinsiún seo.

Beidh d'oibleagáid ar gach Ardpháirtí Conarthach daoine a chuardach a mbeifear tar éis a líomhnú go ndearna siad sárú tromchúiseach den sórt sin, nó gur ordaigh siad é a dhéanamh, agus tabharfaidh sé na daoine sin, is cuma cad is náisiúntacht dóibh, os comhair a chúirteanna féin. Féadfaidh sé freisin, más é is fearr leis, agus de réir forálacha a reachtaíochta féin, na daoine sin a thabhairt suas le haghaidh trialach d'Ardpháirtí Conarthach eile lena mbainfidh an scéal ar choinníoll go mbeidh cás prima facie déanta amach ag an Ardpháirtí Conarthach sin.

Déanfaidh gach Ardpháirtí Conarthach na bearta is gá chun go gcuirfear faoi chois gach gníomh a bheidh contrártha d'fhorálacha an Choinbhinsiúin seo, seachas na sáruithe tromchúiseacha a mhínítear san Airteagal ina dhiaidh seo.

I ngach cás, tairbheoidh na daoine cúisithe de dhearbhais maidir lena dtriail agus a gcosaint go cuí a bheidh ar a laghad chomh fabhrach leis na dearbhais a fhoráiltear le hAirteagal 105, agus na hAirteagail ina dhiaidh sin den Choinbhinsiún seo.

Airteagal 130.

Is iad na sáruithe tromchúiseacha lena mbaineann an tAirteagal sin roimhe seo, sáruithe ina ndéanfar aon ghníomh acu seo a leanas, i gcás é a dhéanamh i gcoinne daoine nó maoine a choimircítear leis an gCoinbhinsiún seo; marú toiliúil, céastóireacht nó ainíde mhídhaonnachtúil, lena n-áirítear turgnaimh bhitheolaíochta, duine a chur ag fulaingt go mór nó díobháil mhór a dhéanamh dó, go toiliúil, ina chorp nó ina shláinte, iachall a chur ar phríosúnach cogaidh fónamh i bhfórsaí na Cumhachta naimhdí, nó a chearta chun triail chóir rialta a fháil, mar a fhoráiltear sa Choinbhinsiún seo, a bhaint de phríosúnach cogaidh.

Airteagal 131.

Ní ligfear d'aon Ardpháirtí Conarthach é féin ná aon Ardpháirtí Conarthach eile a shaoradh ó aon dliteanas a thitfidh air féin nó ar aon Ardpháirtí Conarthach eile mar gheall ar sháruithe dá dtagraítear san Airteagal sin roimhe seo.

Airteagal 132.

Ar iarratas ó Pháirtí sa choinbhleacht, cuirfear fiosrúchán ar bun, ar dhóigh a shocrófar idir na Páirtithe leasmhara, faoi aon sárú a líomhnófar a rinneadh ar an gCoinbhinsiún.

Mura dtiocfar ar chomhaontú i dtaobh an nós imeachta san fhiosrúchán, is ceart do na Páirtithe aontú ar mholtóir a shocróidh an nós imeachta is inleanta.

Ón uair a shuífear an sárú, cuirfidh na Páirtithe sa choinbhleacht deireadh leis agus cuirfidh siad faoi chois é a luaithe is féidir.

ALT II.—Forálacha Deiridh.

Airteagal 133.

Tá an Coinbhinsiún seo leagtha amach i mBéarla agus i bhFraincis. Tá an dá théacs chomh barántúil lena chéile.

Déanfaidh Comhairle Chónaidhme na hEilvéise socrú chun tiontú oifigiúil ar an gCoinbhinsiún a dhéanamh sa Rúisis agus sa Spáinnis.

Airteagal 134.

Gabhann an Coinbhinsiún seo ionad Choinbhinsiún an 27 Iúil, 1929, i gcúrsaí caidrimh idir na hArdpháirtithe Conarthacha.

Airteagal 135.

Sa chaidreamh idir na Cumhachtaí atá faoi cheangal ag Coinbhinsiún an Háig maidir le Dlíthe agus Nósanna an Chogaidh ar Talamh, cibé acu Coinbhinsiún an 29 Iúil, 1899, nó Coinbhinsiún an 18 Deireadh Fómhair, 1907, é, agus atá ina bpáirtithe sa Choinbhinsiún seo, beidh an Coinbhinsiún seo forlíontach ar Chaibidil II de na Rialacháin atá i gceangal le Coinbhinsiúin thuasluaite an Háig.

Airteagal 136.

Féadfar an Coinbhinsiún seo, atá faoi dháta an lae inniu, a shíniú go dtí an 12 Feabhra, 1950, in ainm na gCumhachtaí a raibh ionadaithe uathu ag an gComhdháil a thosaigh sa Ghinéive an 21 Aibreán, 1949; agus, fairis sin, ag Cumhachtaí nach raibh ionadaithe uathu ag an gComhdháil sin ach atá ina bpáirtithe i gCoinbhinsiún an 27 Iúil, 1929.

Airteagal 137.

Daingneofar an Coinbhinsiún seo a luaithe is féidir agus taiscfear na daingniúcháin i mBeirn.

Déanfar amach taifead i dtaobh taisceadh gach ionstraime daingniúcháin agus déanfaidh Comhairle Chónaidhme na hEilvéise cóipeanna deimhnithe den taifead sin a chur go dtí na Cumhachtaí uile ar síníodh an Coinbhinsiún ina n-ainm, nó a mbeifear tar éis a chur in iúl go bhfuil glactha acu leis.

Airteagal 138.

Tiocfaidh an Coinbhinsiún seo i bhfeidhm sé mhí tar éis dhá ionstraim dhaingniúcháin ar a laghad a bheith taiscthe.

Ina dhiaidh sin, tiocfaidh sé i bhfeidhm do gach Ardpháirtí Conarthach sé mhí tar éis an ionstraim dhaingniúcháin a thaisceadh.

Airteagal 139.

Ón dáta a thiocfaidh sé i bhfeidhm, féadfaidh aon Chumhacht nach mbeidh an Coinbhinsiún seo sínithe ina hainm glacadh leis an gCoinbhinsiún seo.

Airteagal 140.

Déanfar fógraí go bhfuil glactha leis an gCoinbhinsiún a thabhairt i scríbhinn do Chomhairle Chónaidhme na hEilvéise, agus beidh éifeacht leis an nglacadh sé mhí tar éis an dáta a bhfaighfear na fógraí.

Déanfaidh Comhairle Chónaidhme na hEilvéise na fógraí go bhfuil glactha leis an gCoinbhinsiún a chur in iúl do na Cumhachtaí uile a mbeidh an Coinbhinsiún sínithe ina n-ainm, nó a mbeidh fógra tugtha go bhfuil glactha acu leis.

Airteagal 141.

Tabharfaidh na dálaí dá bhforáiltear in Airteagail 2 agus 3 éifeacht láithreach do gach daingniúchán a bheidh taiscthe agus do gach glacadh leis an gCoinbhinsiún a bheidh curtha in iúl ag na Páirtithe sa choinbhleacht roimh thosach na cogaíochta nó na forghabhála nó dá éis. Cuirfidh Comhairle Chónaidhme na hEilvéise in iúl a thapúla is féidir aon fhógra a gheofar ó na Páirtithe sa choinbhleacht go bhfuil an Coinbhinsiún daingnithe acu nó go bhfuil glactha acu leis.

Airteagal 142.

Beidh sé ar chumas gach ceann de na hArdpháirtithe Conarthacha an Coinbhinsiún seo a shéanadh.

Cuirfear an séanadh in iúl i scríbhinn do Chomhairle Chónaidhme na hEilvéise, agus cuirfidh an Chomhairle sin ar aghaidh é go dtí Rialtais na nArdpháirtithe Conarthacha uile.

Beidh éifeacht ag an séanadh bliain tar éis a churtha in iúl do Chomhairle Chónaidhme na hEilvéise. Ach, i gcás séanadh a chur in iúl le linn an Chumhacht shéantach a bheith gafa i gcoinbhleacht, ní bheidh éifeacht ag an séanadh go dtí go mbeidh síocháin tugtha i gcrích agus go mbeidh deireadh leis na hoibríochtaí a bhainfidh le saoradh agus athdhúichiú na ndaoine a choimircítear leis an gCoinbhinsiún seo.

Ní bheidh éifeacht ag an séanadh ach amháin maidir leis an gCumhacht shéantach. Ní bhainfidh sé ar chor ar bith de na hoibleagáidí a mbeidh na Páirtithe sa choinbhleacht faoi cheangal i gcónaí iad a chomhlíonadh de bhua phrionsabail dhlí na náisiún, mar a leanann siad as an ngnáthamh atá bunaithe i measc pobal sibhialta agus as dlíthe na daonnachta agus mar is dual de réir choinsias an phobail.

Airteagal 143.

Déanfaidh Comhairle Chónaidhme na hEilvéise an Coinbhinsiún seo a chlárú le Rúnaíocht na Náisiún Aontaithe. Cuirfidh Comhairle Chónaidhme na hEilvéise in iúl freisin do Rúnaíocht na Náisiún Aontaithe gach fógra a gheobhaidh sí gur daingníodh an Coinbhinsiún seo nó gur glacadh leis nó gur séanadh é.

Dá fhianú sin tá na daoine a bhfuil a síniú anseo thíos, ar a lánchumhachtaí faoi seach a thaisceadh dóibh, tar éis an Coinbhinsiún seo a shíniú.

Arna dhéanamh sa Ghinéive an dara lá déag seo de Lúnasa, 1949, i mBéarla agus i bhFraincis. Taiscfear an scríbhinn bhunaidh i gcairtlanna Chónaidhm na hEilvéise. Cuirfidh Comhairle Chónaidhme na hEilvéise cóipeanna deimhnithe di chun gach ceann de na Stáit a shínigh an Coinbhinsiún agus chun gach Stát a mbeidh glactha aige leis.

[Sínithe agus Iarscríbhinní anseo síos]