An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (CUID III Oidhreachtaí agus Maoin Shocraithe) Ar Aghaidh (CUID V Faoisimh Speisialta)

20 1975

AN tACHT UM CHÁIN GHNÓCHAN CAIPITIÚIL, 1975

CUID IV

Díolúintí agus Faoisimh

Gnochain £500 agus faoina bhun.

16. —(1) Ní bheidh pearsa aonair inmhuirearaithe i leith cánach gnóchan caipitiúil do bhliain mheasúnachta mura mó ná £500 an méid a mbeidh cáin ghnóchan caipitiúil inmhuirearaithe air ina leith faoi alt 5 (1) don bhliain sin.

(2) Más mó ná £500 an méid a mbeidh cáin ghnóchan caipitiúil inmhuirearaithe ar phearsa aonair ina leith faoi alt 5 (1) do bhliain mheasúnachta, ní mhuirearófar cáin ghnóchan caipitiúil don bhliain sin ach ar an mbreis a bheidh sa mhéid sin ar £500.

(3) I gcás pearsa aonair d'fháil bháis an bhliain mheasúnachta, beidh feidhm ag an alt seo ach tagairt d'ionadaithe pearsanta na pearsan aonair a chur ina ionad na tagartha don phearsa aonair, agus is é a bheidh i méid na ngnóchan inmhuirearaithe an méid a mbeidh na hionadaithe pearsanta inmhuirearaithe ina leith i ndáil le gnóchain a d'fhaibhrigh roimh an mbás.

(4) Ní thabharfar faoiseamh faoin alt seo i gcás ina lamháiltear coigeartú faoi alt 6 (malairt muirir faoi threoir cánach ioncaim), nó ina lamháiltear faoiseamh faoi alt 26 (diúscairt gnó nó feirme ar scor) nó faoi alt 27 (diúscairt gnó nó feirme sa teaghlach féin).

Airnéisí a díoladh ar £2,000 nó níos lú.

17. —(1) Faoi réir an ailt seo, ní gnóchan inmhuirearaithe gnóchan a fhaibhríonn ar phearsa aonair do dhiúscairt sócmhainne is maoin sho-chorraithe inláimhsithe mura nó ná £2,000 méid nó luach na comaoine i leith na diúscartha.

(2) (a) Ní bheidh an méid cánach gnóchan caipitiúil is inmhuirearaithe i leith gnóchan a fhaibhríonn ar dhiúscairt a thagann faoi réim fho-alt (1) ar chomaoin ar mó ná £2,000 a méid nó a luach níos mó ná leath na difríochta idir méid na comaoine sin agus £2,000.

(b) Chun críocha an fho-ailt seo is é a bheidh sa cháin ghnóchan caipitiúil is inmhuirearaithe i leith an ghnóchain an méid cánach nárbh inmhuirearaithe mura mbeadh an gnóchan sin.

(3) Ní dhéanfaidh fo-ailt (1) agus (2) difear do mhéid caillteanais inlamhála a d'fhaibhrigh as sócmhainn a dhiúscairt, ach chun méid caillteanais a d'fhaibhrigh ar phearsa aonair do dhiúscairt maoine so-chorraithe inláimhsithe a ríomh faoin Acht seo measfar, más 1ú lá £2,000 an chomaoin i leith na diúscartha, gur £2,000 í agus déanfar na caillteanais is caillteanais inlamhála a shrianadh dá réir sin.

(4) Má dhéanann duine amháin dhá shócmhainn nó níos mó ar chuid iad d'fhoireann airteagal d'aon chineál a bhí, iad go léir, ar úinéireacht an tráth céanna ag an duine sin a dhiúscairt—

(a) chuig an duine céanna, nó

(b) chuig daoine a bheidh ag comhghníomhú nó ar daoine bainteacha iad i dtéarmaí alt 33,

ar an ócáid chéanna nó ar ócáidí éagsúla, measfar gur idirbheart amháin inar diúscraíodh sócmhainn amháin an dá idirbheart no níos mó, ach aon chionroinnt a dhéanamh is gá a dhéanamh ar na laghduithe cánach agus ar chaillteanais inlamhála, faoi fho-ailt (2) agus (3); agus beidh feidhm freisin ag an bhfo-alt seo i gcás na sócmhainní, nó cuid de na sócmhainní, a dhiúscairt ar ócáidí éagsúla agus gur tar éis an 28ú lá d'Fheabhra, 1974, ach roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1974, d'ócáid acu ach sin ar shlí nach ndéanfar gnóchan inmhuirearaithe d'aon ghnóchan a d'fhaibhrigh ar dhiúscairt a rinneadh roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1974.

(5) Más diúscairt ar cheart nó ar leas i maoin sho-chorraithe inláimhsithe nó thairsti an diúscairt—

(a) sa chéad ásc feidhmeofar fo-ailt (1), (2) agus (3) i ndáil leis an tsócmhainn go huile, ag glacadh na comaoine mar chomaoin a fholaíonn, i dteannta na comaoine i leith na diúscartha (dá ngairtear an chomaoin iarbhír san fho-alt seo), margadhluach a mbeidh fágtha gan diúscairt,

(b) i gcás inar mó ná £2,000 suim na comaoine iarbhír agus an mhargadhluacha sin, beidh leath na difríochta idir an tsuim sin agus £2,000 arna iolrú faoin gcodán is comhionann leis an gcomaoin iarbhír arna roinnt ar an tsuim sin mar theorainn le méid na cánach i bhfo-alt (2), agus

(c) i gcás inar 1ú ná £2,000 an tsuim sin, déanfar aon chaillteanas a theorannú faoi fho-alt (3) trína mheas gurb éard í an chomaoin an chomaoin iarbhír móide an codán sin den difríocht idir an tsuim sin agus £2,000.

(6) Ní bheidh feidhm ag an alt seo—

(a) maidir le diúscairt earraí d'aon chineál ag duine a dhéileálann ar chríochmhargadh nó a dhéileálann le duine nó trí dhuine a dhéileálann de ghnáth ar chríochmhargadh, nó

(b) maidir le diúscairt airgead reatha d'aon chineál.

(7) San alt seo ní fholóidh maoin sho-chorraithe inláimhsithe sócmhainn chnaoiteach de réir brí Sceideal 1.

Airnéisí cnaoiteacha.

18. —(1) Faoi réir forálacha an ailt seo, ní fhaibhreoidh aon ghnóchan inmhuirearaithe as sócmhainn nó leas i sócmhainn a dhiúscairt is maoin sho-chorraithe inláimhsithe agus is sócmhainn chnaoiteach.

(2) Ní bhainfidh fo-alt (1) le sócmhainn nó leas i sócmhainn a dhiúscairt—

(a) más rud é, ó thosach tréimhse úinéireachta an duine a rinne an diúscairt go dtí an tráth a rinneadh an diúscairt, gur úsáideadh an tsócmhainn agus gur úsáideadh í d'aontoisc chun críocha trádála nó gairme, agus más rud é go ndearna an duine nó go bhféadfadh sé aon liúntas caipitiúil a éileamh i leith aon chaillteanas is inchurtha i leith na sócmhainne nó an leasa faoi chlásal (a) nó (b) de mhír 3 (1) de Sceideal 1, nó

(b) má thabhaigh an duine a rinne an diúscairt aon chaiteachas ar an tsócmhainn nó ar an leas a cháiligh go hiomlán ar dhóigh eile d'aon liúntas caipitiúil.

(3) I gcás sócmhainn nó leas i sócmhainn a dhiúscairt a úsáideadh, le linn tréimhse úinéireachta an duine a rinne an diúscairt, go páirteach chun críocha trádála nó gairme agus go páirteach chun críocha eile, nó a úsáideadh chun críocha trádála nó gairme ar feadh coda den tréimhse sin, nó nár cháiligh ach go páirteach ar dhóigh eile do liúntais chaipitiúla—

(a) déanfar an chomaoin i leith na diúscartha, agus aon chaiteachas is inchurtha i leith na sócmhainne nó an leasa de bhua an chlásail sin (a) nó (b), a chionroinnt faoi threoir an mhéid a cháiligh an caiteachas sin do liúntais chaipitiúla,

(b) déanfar an ríomh faoin Sceideal sin 1 ar leithligh i ndáil leis na codanna cionroinnte den chaiteachas agus den chomaoin, agus

(c) ní bhainfidh fo-alt (1) le haon ghnóchan a d'fhaibhrigh faoi threoir an ríomha i ndáil leis an gcuid den chomaoin a cionroinneadh i leith úsáide chun críocha na trádála nó na gairme nó i leith an chaiteachais a cháiligh do liúntais chaipitiúla.

(4) Ní bhainfidh fo-alt (1) le diúscairt earraí d'aon chineál ag duine a dhéileálann ar chríochmhargadh nó a dhéileálann le duine nó trí dhuine a dhéileálann de ghnáth ar chríochmhargadh.

Urrúis rialtais agus urrúis eile.

1946, Uimh. 9 .

19. —Ní sócmhainní inmhuirearaithe iad seo a leanas—

(a) urrúis (lena n-áirítear cairteacha coigiltis) a eisíodh faoi údarás an Aire Airgeadais;

(b) stoc a d'eisigh aon údarás acu seo a leanas—

(i) údarás áitiúil;

(ii) údarás cuain a luaitear sa Chéad Sceideal a ghabhann leis an Acht Cuanta, 1946 ;

(c) bannaí talún a eisíodh faoi na hAchtanna Talamh-Cheannaigh; agus

(d) bintiúir, stoc bintiúir, deimhnithe muirir nó foirmeacha eile urrúis a d'eisigh Bord Soláthair an Leictreachais, Córas Iompair Éireann, Corparáid an Chairde Thalmhaíochta, Teoranta, Bord na Móna, Aerlínte Éireann, Teoranta, Aer Lingus, Teoranta nó Aer Rianta, Teoranta.

Arachas saoil agus blianachtaí iarchurtha.

20. —(1) Tá éifeacht leis an alt seo maidir le haon pholasaí árachais nó conradh le haghaidh blianachta iarchurtha ar shaol aon duine.

(2) Ní fhaibhreoidh aon ghnóchan inmhuirearaithe as na cearta, ná as aon leas sna cearta, faoi aon pholasaí árachais nó conradh den sórt sin a dhiúscairt ach amháin i gcás nach é an duine a dhéanfaidh an diúscairt an t-úinéir tairbhiúil bunaidh agus go bhfuair sé na cearta nó na leasanna ar chomaoin in airgead nó luach airgid.

(3) Faoi réir fho-alt (2), is í an ócáid a íoctar an tsuim nó na suimeanna a árachaítear le polasaí árachais nó an chéad tráthchuid de bhlianacht iarchurtha, agus an ócáid a thugtar suas polasaí árachais nó na cearta faoi chonradh le haghaidh blianachta iarchurtha, ócáid na gceart faoin bpolasaí árachais nó faoin gconradh le haghaidh blianachta iarchurtha a dhiúscairt agus is é méid na comaoine i leith conradh le haghaidh blianachta iarchurtha a dhiúscairt margadhluach an chirt chun na blianachta sin agus tráthchodanna breise den bhlianacht sin an tráth sin.

(4) I bhfo-alt (3) folóidh an tagairt d'íoc na suime a árachaítear tagairt d'infheistíochtaí nó sócmhainní eile a aistriú, de réir an pholasaí, chuig úinéir an pholasaí.

Cistí aoisliúntas.

1974, Uimh. 27 .

1972, Uimh. 19 .

1938, Uimh. 34 .

1960, Uimh. 12 .

21. —(1) Ní gnóchan inmhuirearaithe gnóchan má d'fhaibhrigh sé chuig duine as infheistíochtaí a dhiúscairt aige a bhí ar teachtadh aige mar chuid de chiste arna cheadú—

(a) faoi alt 222 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 ;

(b) faoi alt 235 (4) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 ;

(c) faoi alt 235a (5) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (a cuireadh isteach leis an Acht Airgeadais, 1974 ); nó

(d) faoi alt 16 den Acht Airgeadais, 1972 ;

Ar choinníoll i gcás gan ach cuid de chiste a bheith ceadaithe faoi aon cheann de na hailt sin, nach mbeidh an gnóchan díolmhaithe ó bheith ina ghnóchan inmhuirearaithe ach amháin a mhéid a bheadh ioncam as na sócmhainní díolmhaithe faoin alt iomchuí faoinar tugadh an ceadú.

(2) Chun críocha an ailt seo, measfar gur ciste a ceadaíodh faoi alt 16 den Acht Airgeadais, 1972 , an ciste a bunaíodh faoi alt 6A d'Acht an Oireachtais (Liúntaisí do Chomhaltaí), 1938 (a cuireadh isteach leis an Acht um an Oireachtas (Liúntais do Chomhaltaí) agus Oifigí Aireachta agus Parlaiminte (Leasú), 1960 ).

Carthanais.

22. —(1) Faoi réir fho-alt (2) ní gnóchan inmhuirearaithe gnóchan más chuig carthanas a fhaibhríonn sé agus gur chun críocha carthanúla is inchaite agus a chaitear é.

(2) Má scoireann maoin a theachtar ar iontaobhais charthanúla de bheith faoi réir iontaobhas carthanúil—

(a) déileálfar leis na hiontaobhaithe ionann is dá mba gur dhiúscair siad an mhaoin agus go bhfuair siad ar ais láithreach í ar chomaoin ar cóimhéid lena margadhluach, agus déileálfar le haon ghnóchan as an diúscairt mar ghnóchan nár fhaibhrigh chuig carthanas, agus

(b) má bhíonn agus a mhéid a bheidh aon chuid den mhaoin sin in ionannas, go díreach nó go neamhdhíreach, leis an gcomaoin i leith diúscairt sócmhainní ag na hiontaobhaithe, déileálfar le haon ghnóchan a d'fhaibhrigh as an diúscairt sin mar ghnóchan nár fhaibhrigh chuig carthanas,

agus féadfar measúnacht i leith cáin ghnóchan caipitiúil is inmhuirearaithe de bhua mhír (b) a dhéanamh tráth ar bith nach faide ná deich mbliana tar éis deireadh na bliana measúnachta a scoir an mhaoin de bheith faoi réir iontaobhas carthanúil.

Comhlachtaí eile.

1930, Uimh. 29 .

1931, Uimh. 8 .

1941, Uimh. 23 .

1971, Uimh. 6 .

23. —(1) Ní gnóchan inmhuirearaithe gnóchan má fhaibhríonn sé—

(a) chuig ceardchumann cláraithe a mhéid atá a ioncam díolmhaithe ó cháin ioncaim faoi alt 336 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 ,

(b) chuig cara-chumann neamhchláraithe a bhfuil a ioncam díolmhaithe ó cháin ioncaim faoi alt 335 (1) den Acht sin, nó

(c) chuig cara-chumann cláraithe a bhfuil a ioncam díomhaithe ó cháin ioncaim faoi alt 335 (1) den Acht sin,

(d) chuig údarás áitiúil,

(e) chuig Banc Ceannais na hÉireann,

(f) chuig bord sláinte,

(g) chuig coiste gairmoideachais a bunaíodh faoin Acht Oideachais Ghairme Beatha, 1930 , agus

(h) chuig coiste talmhaíochta a bunaíodh faoin Acht Talmhaíochta, 1931 .

(2) San alt seo tá le “údarás áitiúil” an bhrí a shanntar dó le halt 2 (2) den Acht Rialtais Áitiúil, 1941 , agus folaíonn sé comhlacht a bunaíodh faoin Acht um Sheirbhísí Rialtais Áitiúil (Comhlachtaí Corpraithe), 1971 .

Díolúintí ilghnéitheacha do chineálacha áirithe maoine.

1956, Uimh. 47 .

24. —(1) Ní gnóchain inmhuirearaithe iad seo a leanas—

(a) aon bhónas is iníoctha faoi scéim thráthchoigiltis, de réir brí alt 53 den Acht Airgeadais, 1970 ;

(b) duaiseanna faoi alt 22 den Acht Airgeadais (Forálacha Ilghnéitheacha), 1956;

(c) suimeanna a fuarthas mar chúiteamh nó damáistí as aon éagóir nó díobháil a bhain do phearsa aonair ina phearsa nó ina ghairm.

(2) Ní gnóchain inmhuirearaithe buaiteachais as gealltóireacht, lena n-áirítear linnghealltóireacht, nó as crannchuir nó scuabgheallta nó cluichí lena ngabhann duaiseanna ná ní sóchmainní inmhuirearaithe cearta chun buaiteachais as bheith páirteach in aon linnghealltóireacht nó crannchur nó scuabgheall nó cluiche lena ngabhann duaiseanna.

(3) Ní fhaibhreoidh aon ghnóchan inmhuirearaithe ar cheart chun aon ní nó chun aon choda d'aon ní acu seo a leanas a dhiúscairt—

(a) aon liúntas, blianacht nó suim chaipitiúil is iníoctha as aon chiste aoisliúntas, nó faoi aon scéim aoisliúntas, a bunaíodh d'aontoisc nó go formhór do dhaoine atá fostaithe i ngairm, trádáil, gnóthas nó fostaíocht, agus dá gcleithiúnaithe, nó

(b) blianacht a dheonaigh cuideachta, seachas faoi chonradh le haghaidh blianachta iarchurtha, mar chuid dá gnó ag deonú blianachtaí ar shaol daoine, cibé acu a áirítear nó nach n-áirítear tráthchodanna caipitil, nó

(c) íocaíochtaí bliantúla atá dlite faoi chúnant arna dhéanamh ag aon duine agus nach bhfuil urraithe ar aon mhaoin.

(4) (a) Ní fhaibhreoidh aon ghnóchan inmhuirearaithe ar leas a dhiúscairt a bunaíodh le socraíocht nó a d'éirigh faoi shocraíocht (lena n-áirítear, go háirithe, blianacht nó leas saoil, agus an fhrithdhílse i leith blianachta nó leasa saoil) ag an duine ar ar mhaithe leis a bunaíodh an leas le téarmaí na socraíochta nó ag aon duine eile ach amháin duine a fuair, nó a fuair a theideal ó dhuine a fuair, an leas ar chomaoin in airgead nó luach airgid, seachas comaoin ar leas eile í faoin tsocraíocht.

(b) Faoi réir mhír (a), i gcás duine a fuair leas i maoin shocraithe (lena n-áirítear, go háirithe, an fhrithdhílse i leith blianachta nó leasa saoil) a theacht, mar shealbhóir an leasa sin, chun teideal iomlán a bheith aige chun aon mhaoine socraithe amhail in aghaidh an iontaobhaí, measfar gur dhiúscair sé an leas i gcomaoin na maoine socraithe sin a fháil (ach sin gan dochar d'aon ghnóchan a d'fhaibhrigh chuig an iontaobhaí as diúscairt na maoine sin a mheastar a bheith déanta aige faoi alt 15 (3)).