An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (CUID III Idirbhearta a Bhaineann le Stiúrthóirí) Ar Aghaidh (Caibidil 2 Fáltais Aonair agus Grúpfháltais)

33 1990

ACHT NA gCUIDEACHTAÍ, 1990

CUID IV

Leasanna i Scaireanna a Nochtadh

Caibidil 1

Déileálacha i Scaireanna ag Stiúrthóirí, Rúnaithe agus a dTeaghlaigh

Oibleagáid ar stiúrthóir nó ar rúnaí leasanna i scaireanna nó i mbintiúir cuideachta a fhógairt.

53. —(1) Faoi réir fhorálacha an ailt seo, maidir le duine ar stiúrthóir nó rúnaí ar chuideachta é ag tosach feidhme an ailt seo agus a mbeidh an tráth sin leas aige i scaireanna sa chuideachta nó i mbintiúir dá cuid, nó i scaireanna in aon chomhlacht corpraithe eile nó i mbintiúir dá chuid, arb é fochuideachta nó cuideachta shealbhaíochta na cuideachta nó fochuideachta do chuideachta shealbhaíochta na cuideachta é, nó a thiocfaidh dá éis sin chun bheith ina stiúrthóir nó ina rúnaí ar chuideachta agus, an tráth a dtiocfaidh sé chun bheith ina stiúrthóir nó ina rúnaí ar chuideachta, go mbeidh leas aige amhlaidh, tabharfaidh sé fógra i scríbhinn don chuideachta—

(a) go bhfuil a chuid leasanna ar marthain an tráth sin, agus

(b) an líon scaireanna de gach cineál sa chuideachta agus an méid bintiúr de gach cineál dá cuid, nó an líon scaireanna in aon chomhlacht corpraithe eile den sórt sin, nó an méid bintiúr de chuid an chomhlachta sin, a dúradh ina bhfuil gach leas dá chuid ar marthain an tráth sin.

(2) Déanfaidh stiúrthóir nó rúnaí ar chuideachta fógra i scríbhinn a thabhairt don chuideachta má tharlaíonn, fad a bheidh sé ina stiúrthóir nó ina rúnaí, aon teagmhas díobh seo a leanas, maille le fógra i scríbhinn i dtaobh an dáta ar tharla sé—

(a) aon teagmhas a dtiocfaidh sé dá dhroim chun leas a bheith aige, nó a scoirfidh sé dá dhroim de leas a bheith aige, i scaireanna sa chuideachta nó i mbintiúir dá cuid, nó i scaireanna in aon chomhlacht corpraithe eile nó i mbintiúir dá chuid, arb é fochuideachta nó cuideachta shealbhaíochta na cuideachta nó fochuideachta do chuideachta shealbhaíochta na cuideachta é;

(b) conradh a rinne sé chun aon scaireanna nó bintiúir den sórt sin a dhíol;

(c) sannadh cirt aige a dheonaigh an chuideachta dó chun suibscríobh le haghaidh scaireanna sa chuideachta nó le haghaidh bintiúr de chuid na cuideachta; agus

(d) deonú cirt dó ag comhlacht corpraithe eile, arb é fochuideachta nó cuideachta shealbhaíochta na cuideachta nó fochuideachta do chuideachta shealbhaíochta na cuide achta é, chun suibscríobh le haghaidh scaíreanna sa chomhlacht corpraithe eile sin nó le haghaidh bintiúr de chuid an chomhlachta chorpraithe eile sin, feidhmiú cirt den sórt sin a deonaíodh dó agus sannadh cirt den sórt sin aige a deonaíodh amhlaidh,

agus luafaidh sé líon nó méid, agus cineál, na scaireanna nó na mbintiúr i gceist.

(3) Beidh éifeacht le forálacha alt 54 d'fhonn fo-ailt (1) agus (2) a léiriú agus, thairis sin, i ndáil leo.

(4) Beidh éifeacht le halt 56 maidir leis na tréimhsí nach foláir do dhaoine oibleagáidí a fhorchuirtear orthu le fo-ailt (1) agus (2) a chomhall laistigh díobh.

(5) Beidh éifeacht le halt 57 maidir le himthosca áirithe ina ndéileálfar le hoibleagáidí a fhorchuirtear le fo-ailt (1) agus (2) mar oibleagáidí nár urscaoileadh.

(6) I gcás duine ar stiúrthóir nó rúnaí ar chuideachta é an tráth a thiocfaidh an t-alt seo i ngníomh ní cheanglóidh fo-alt (2) air teagmhas a fhógairt a tharla roimh an tráth sin; agus ní cheanglóidh an fo-alt sin ar dhuine tarlú teagmhais a chur in iúl más tar éis dó scor de bheith ina stiúrthóir nó ina rúnaí a fuair sé eolas faoi.

(7) Duine a mhainneoidh, laistigh den tréimhse chuí, oibleagáid a chomhall a bhfuil sé faoina réir de bhua fho-alt (1) nó (2) beidh sé ciontach i gcion.

(8) Déileálfar le hoibleagáid a fhorchuirtear leis an alt seo mar oibleagáid nár comhalladh mura mbeidh sé sainráite san fhógra trína n-airbheartaítear gur comhalladh í go bhfuil sé á thabhairt mar chomhall ar an oibleagáid sin.

(9) Baineann an t-alt seo le cúlstiúrthóirí chomh maith le stiúrthóirí, ach i gcás go dtugann duine fógra faoin alt seo ní cruthú é sin ann féin gur cúlstiúrthóir an duine a thugann an fógra.

(10) Ní oibreoidh aon ní san alt seo chun oibleagáid a fhorchur maidir le scaireanna i gcomhlacht corpraithe ar fochuideachta ar lán úinéireacht é ag comhlacht corpraithe eile; agus chun na críche seo measfar comhlacht corpraithe a bheith ina fhochuideachta ar lánúinéireacht ag comhlacht corpraithe eile mura bhfuil de chomhaltaí aige ach an comhlacht corpraithe eile sin agus na fochuideachtaí ar lánúinéireacht aige agus ainmnithigh an chomhlachta chorpraithe eile sin nó na bhfochuideachtaí sin.

(11) Beidh éifeacht leis an alt seo agus le hailt 54, 56, 57 agus 59 in ionad alt 190 den Phríomh-Acht agus in ionad an méid d'alt 193 den Acht sin a bhaineann le halt 190, agus scoirfidh an t-alt sin agus an méid d'alt 193 a bhaineann leis, dá réir sin, d'éifeacht a bheith leo.

An cineál leasa de réir alt 53.

54. —(1) Beidh feidhm ag forálacha an ailt seo chun a chinneadh chun críocha alt 53 cibé atá nó nach bhfuil leas ag duine i scaireanna nó i mbintiúir.

(2) Aon tagairt do leas i scaireanna nó i mbintiúir léifear í mar thagairt a fholaíonn tagairt d'aon leas d'aon chineál ar bith i scaireanna nó i mbintiúir; agus dá réir sin tabharfar neamhaird ar aon srianta nó aon choisc a bhfuil, nó a bhféadfadh go mbeadh, feidhmiú aon chirt a ghabhann leis an leas faoina réir.

(3) I gcás go sealbhaítear aon mhaoin ar iontaobhas agus go gcuimsítear aon leas i scaireanna nó i mbintiúir sa mhaoin sin, glacfar leis maidir le haon tairbhí den iontaobhas sin nach bhfuil, ar leith ón bhfo-alt seo, leas aige sna scaireanna nó sna bintiúir mar thairbhí a bhfuil leas den sórt sin aige; ach is fo-alt é an fo-alt seo atá gan dochar do na forálacha ina dhiaidh seo den alt seo.

(4) Glacfar leis go bhfuil leas ag duine i scaireanna nó i mbintiúir—

(a) má dhéanann sé conradh chun iad a cheannach (cibé acu ar airgead tirim nó ar chomaoin eile); nó

(b) má bhíonn sé i dteideal, agus nach é an sealbhóir cláraithe é, aon cheart a fheidhmiú a thugtar de bhíthin na scairanna nó na bintiúir sin a shealbhú, nó má bhíonn sé i dteideal feidhmiú aon chirt den sórt sin a rialú.

(5) Glacfar leis go bhfuil leas ag duine i scaireanna nó i mbintiúir má tá leas ag comhlacht corpraithe iontu agus—

(a) gur gnách leis an gcomhlacht corpraithe nó a stiúrthóirí gníomhú de réir a orduithe nó a threoracha; nó

(b) go bhfuil sé i dteideal an tríú cuid nó níos mó den chumhacht vótála ag cruinnithe ginearálta an chomhlachta chorpraithe sin a fheidhmiú nó an feidhmiú sin a rialú.

(6) I gcás go mbeidh duine i dteideal an tríú cuid nó níos mó den chumhacht vótála ag cruinnithe ginearálta de chomhlacht corpraithe a fheidhmiú nó an feidhmiú sin a rialú agus go mbeidh an comhlacht corpraithe sin i dteideal aon chuid den chumhacht vótála ag cruinnithe ginearálta de chomhlacht corpraithe eile (an “cumhacht vótála iomchuí”) a fheidhmiú nó an feidhmiú sin a rialú, ansin, chun críocha fho-alt (5) (b), glacfar leis go mbeidh an chumhacht vótála iomchuí infheidhmithe ag an duine sin.

(7) Glacfar leis go bhfuil leas ag duine i scaireanna nó i mbintiúir más rud é, ar dhóigh seachas de bhua leas a bheith aige faoi iontaobhas—

(a) go bhfuil ceart aige chun glaoch a dhéanamh d'fhonn na scaireanna nó na bintiúir a sheachadadh air féin nó ar a ordú; nó

(b) go bhfuil ceart aige leas a fháil i scaireanna nó i mbintiúir nó go bhfuil sé faoi oibleagáid leas a ghlacadh i scaireanna nó i mbintiúir;

cibé acu atá nó nach bhfuil an ceart nó an oibleagáid coinníollach nó iomlán i gcás ar bith.

(8) Chun críocha fho-alt (4) (b) glacfar leis go mbeidh duine, maidir le haon cheart a thugtar de bhíthin scaireanna nó bintiúir a shealbhú, i dteideal an ceart sin a fheidhmiú nó an feidhmiú sin a rialú má tá ceart aige (cibé acu faoi réir coinníollacha nó gan a bheith) a ndéanfadh feidhmiú an chirt sin teideal a thabhairt dó amhlaidh nó má tá sé faoi oibleagáid (cibé acu atá sé faoi réir amhlaidh nó nach bhfuil) a ndéanfadh comhall na hoibleagáide sin teideal a thabhairt dó amhlaidh.

(9) Ní ghlacfar leis go bhfuil leas ag duine, de bhua fho-alt (4) (b), in aon scaireanna nó bintiúir de bhíthin amháin gur ceapadh é mar sheachvótálaí chun vótáil ag cruinniú sonraithe de chuid cuideachta nó ag cruinniú de chuid aon chineál dá cuid comhaltaí agus ag aon atráth den chruinniú sin, nó gur ceapadh é ag comhlacht corpraithe chun gníomhú mar a ionadaí ag aon chruinniú de chuideachta nó ag cruinniú de chuid aon chineál dá cuid comhaltaí.

(10) Gan dochar d'fho-alt (2), maidir le haon chearta nó oibleagáidí chun suibscríobh le haghaidh aon scaireanna nó bintiúr, ní ghlacfar leis , chun críocha fho-alt (7), gur cearta ná oibleagáidí iad chun aon leas a fháil nó a ghlacadh i scaireanna nó i mbintiúir.

(11) I gcás comhleas a bheith ag daoine measfar go bhfuil an leas sin ag gach duine acu.

(12) Ní bhaineann sé le hábhar scaireanna nó bintiúir a bhfuil leas ag duine iontu a bheith neamh-inaitheanta.

(13) Aon seachadadh scaireanna nó bintiúr a dhéanfar chun ordú duine mar chomhall ar chonradh iad do cheannach aige nó mar shásamh ar cheart dá chuid chun glaoch a dhéanamh d'fhonn iad a sheachadadh, nó mainneachtain scaireanna nó bintiúir a sheachadadh de réir théarmaí aon chonartha den sórt sin nó ar a mbeidh ceart den sórt sin le sásamh, measfar gurb ionann sin agus teagmhas a scoireann sé dá dhroim de leas a bheith aige iontu, agus measfar gurb amhlaidh cás má théann ceart duine i léig chun glaoch a dhéanamh d'fhonn scaireanna nó bintiúir a sheachadadh.

Neamhaird a thabhairt ar leasanna.

55. —(1) Tabharfar neamhaird ar na leasanna seo a leanas chun críocha alt 54 agus ailt 56 go 58—

(a) i gcás go sealbhaítear maoin ar iontaobhas agus go gcuimsítear leas i scaireanna nó i mbintiúir sa mhaoin sin, leas i bhfrithdhílse nó i bhfuíoll nó leas iontaobhaí ainmniúil agus aon leas lánroghnach;

(b) leas duine atá ar marthain de bhua—

(i) aonaid a bheith á sealbhú aige—

(I) i scéim iontaobhais aonad chláraithe de réir bhrí alt 3 den Acht um Iontaobhais Aonad, 1972 ;

(II) in iontaobhas aonad lena mbaineann alt 31 den Acht um Cháin Ghnóchan Caipitiúil, 1975 , arna leasú le halt 34 den Acht Airgeadais, 1977 ;

(III) i ngnóthas le haghaidh comhinfheistíochta in urrúis inaistrithe de réir bhrí Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Gnóthais le haghaidh Comhinfheistíochta in Urrúis Inaistrithe), 1989 (I.R. Uimh. 78 de 1989);

(ii) scéime a dhéantar faoi alt 46 den Acht Carthanas. 1961;

(c) leas atá ag duine le haghaidh a shaoil féin nó saoil duine eile faoi shocraíocht i gcás gurb éard atá sa mhaoin a chuimsítear sa tsocraíocht, nó i gcás go bhfolaíonn an mhaoin sin, scaireanna nó bintiúir agus go sásaítear na coinníollacha a luaitear i bhfo-alt (3);

(d) leas i scaireanna nó i mbintiúir a shealbhaíonn comhalta de stocmhalartán aitheanta a sheolann gnó mar stocbhróicéir nach séalbhaítear ach amháin ar mhodh urrúis chun críocha idirbhirt a dhéanann an duine nó an comhlacht lena mbaineann i ngnáthchúrsa gnó an duine nó an chomhlachta sin;

(e) cibé leasanna, nó leasanna de cibé cineál, a bheidh forordaithe chun críocha na míre seo le rialacháin arna ndéanamh ag an Aire.

(2) Ní ghlacfar leis go mbeidh leas ag duine, de bhua alt 54 (4) (b), i scaireanna nó i mbintiúir de bhíthin amháin gur ceapadh é mar sheachvótálaí chun vótáil ag cruinniú sonraithe de chuid cuideachta nó ag cruinniú de chuid aon chineál dá cuid comhaltaí agus ag aon atráth den chruinniú sin, nó gur cheap comhlacht corpraithe é chun gníomhú mar a ionadaí ag aon chruinniú de chuid cuideachta nó ag cruinniú de chuid aon chineál dá cuid comhaltaí.

(3) Na coinníollacha dá dtagraítear i bhfo-alt (1) (c) is coinníollacha iad, i ndáil le socraíocht—

(a) gur socraíocht neamh-inchúlghairthe í, agus

(b) nach bhfuil aon leas ag an socraitheoir (de réir bhrí alt 96 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 ) in aon ioncam a thagann faoin tsocraíocht ná in aon mhaoin a chuimsítear inti.

Tréimhsí nach foláir oibleagáidí faoi alt 53 a urscaoileadh laistigh díobh.

56. —(1) Aon oibleagáid a fhorchuirtear ar dhuine le halt 53 (1) chun leas a fhógairt, ní foláir, más eol dó an leas a bheith ann ar an lá iomchuí (is é sin le rá, i gcás é bheith ina stiúrthóir nó ina rúnaí ag tús an lae a thiocfaidh an t-alt sin i ngníomh, an lá is déanaí roimhe sin agus, i gcás go dtagann sé chun bheith ina stiúrthóir nó ina rúnaí ina dhiaidh sin, an lá a thagann sé chun bheith amhlaidh) an oibleagáid sin a chomhall roimh dheireadh na tréimhse cúig lá dar tosach an lá díreach i ndiaidh an lae iomchuí; thairis sin ní foláir í a chomhall roimh dheireadh na tréimhse cúig lá dar tosach an lá díreach i ndiaidh an lae a thiocfaidh sé ar an eolas faoin leas a bheith ann.

(2) Aon oibleagáid a fhorchuirtear ar dhuine lé halt 53 (2) chun teagmhas a tharla a fhógairt, ní foláir, más eol dó ag tráth tarlaithe an teagmhais gur tharla sé, an oibleagáid sin a chomhall roimh dheireadh na tréimhse cúig lá dar tosach an lá díreach i ndiaidh an lae a tharla sé; thairis sin ní foláir í a chomhall roimh dheireadh na tréimhse cúig lá dar tosach an lá díreach i ndiaidh an lae a thiocfaidh sé ar an eolas gur tharla an teagmhas.

Imthosca nach n-urscaoiltear oibleagáid faoi alt 53 maidir leo.

57. —(1) Más rud é, maidir le teagmhas a bhfuil stiúrthóir nó rúnaí, de bhua alt 53 (2) (a), faoi oibleagáid fógra a thabhairt do chuideachta gur tharla sé, gurb éard atá ann ná conradh a rinne sé go gceannódh sé scaireanna nó bintiúir, glacfar leis nach mbeidh an oibleagáid urscaoilte mura mbeidh ráiteas curtha isteach san fhógra i dtaobh an phraghais a bhí le híoc aige faoin gconradh, agus glacfar leis i gcás oibleagáide a fhorchuirtear ar stiúrthóir nó ar rúnaí de bhua alt 53 (2) (b) nach mbeidh sí urscaoilte mura mbeidh an praghas a bhí le fáil aige faoin gconradh curtha isteach san fhógra.

(2) Aon oibleagáid a fhorchuirtear ar stiúrthóir nó ar rúnaí, de bhua alt 53 (2) (c), fógra a thabhairt do chuideachta, glacfar leis nach mbeidh an oibleagáid urscaoilte mura mbeidh ráiteas curtha isteach san fhógra i dtaobh na comaoine le haghaidh an tsannta (nó, i gcás nach bhfuil aon chomaoin i gceist, an fíoras sin), agus más rud é, maidir le teagmhas a bhfuil stiúrthóir, de bhua alt 53 (2) (d), faoi oibleagáid fógra a thabhairt do chuideachta gur tharla sé, gurb éard atá ann ná sannadh cirt aige, glacfar leis nach mbeidh an oibleagáid urscaoilte mura mbeidh ráiteas dá shamhail curtha isteach san fhógra.

(3) Más rud é, maidir le teagmhas a bhfuil stiúrthóir nó rúnaí, de bhua alt 53 (2) (d), faoi oibleagáid fógra a thabhairt do chuideachta gur tharla sé, gurb éard atá ann ceart a dheonú dó chun suibscríobh le haghaidh scaireanna nó bintiúr, glacfar leis nach mbeidh an oibleagáid urscaoilte mura mbeidh ráiteas curtha isteach san fhógra—

(a) i dtaobh an dáta ar deonaíodh an ceart,

(b) i dtaobh na tréimhse a bhfuil an ceart infheidhmithe lena linn nó i dtaobh an ama a bhfuil an ceart infheidhmithe,

(c) i dtaobh na comaoine le haghaidh an deonaithe (nó, i gcás nach bhfuil aon chomaoin i gceist, an fíoras sin), agus

(d) i dtaobh an phraghais a bhí le híoc ar na scaireanna nó ar na bintiúir.

(4) Más rud é, maidir le teagmhas a bhfuil stiúrthóir nó rúnaí, de bhua alt 53 (2) (d), faoi oibleagáid fógra a thabhairt do chuideachta gur tharla sé, gurb éard atá ann ná feidhmiú cirt a deonaíodh dó chun suibscríobh le haghaidh scaireanna nó bintiúr glacfar leis nach mbeidh an oibleagáid urscaoilte mura mbeidh ráiteas curtha isteach san fhógra—

(a) i dtaobh an líon scaireanna nó an méid bintiúr ar feidhmíodh an ceart ina leith, agus

(b) más é an cás é gur cláraíodh iad ina ainm, i dtaobh an fhíorais sin agus más é an cás é nár cláraíodh, i dtaobh ainm nó ainmneacha an duine nó na ndaoine ar cláraíodh iad ina ainm nó ina n-ainmneacha,

maille leis (má cláraíodh iad in ainmneacha beirte nó níos mó) an líon nó an méid díobh a cláraíodh in ainm gach duine acu.

(5) Chun críocha an ailt seo déanfar aon tagairt, cibé slí a mbeidh sí sainráite, d'aon phraghas a íocadh, a tugadh nó a fuarthas maidir le haon leas i scaireanna nó i mbintiúir a fhorléiriú mar thagairt a fholaíonn tagairt d'aon chomaoin seachas airgead a tugadh nó a fuarthas maidir le haon leas den sórt sin.

Forálacha eile a bhaineann le fógra a thabhairt.

58. —(1) I gcás go n-údaraíonn duine d'aon duine eile (“an gníomhaire”) leasanna i scaireanna i gcuideachta nó i mbintiúir dá cuid, a fháil nó a dhiúscairt thar a cheann, áiritheoidh sé go dtabharfaidh an gníomhaire fógra dó láithreach faoi leasanna sna scaireanna nó sna bintiúir sin a bheith faighte nó diúscartha ag an ngníomhaire a bheidh, nó a d'fhéadfadh a bheith, ina chúis le haon oibleagáid , i dtaca leis féin de, fógra a thabhairt faoin gCaibidil seo maidir lena leas sna scaireanna nó sna bintiúir sin.

(2) Aon oibleagáid fógra a thabhairt a fhorchuirtear ar aon duine leis an gCaibidil seo déileálfar leis mar oibleagáid nár comhalladh mura ndéantar, leis an bhfógra ar dá bhíthin a airbheartaítear an oibleagáid sin a chomhall, an duine a aithint agus a sheoladh a thabhairt.

(3) I gcás go mainníonn duine, laistigh den tréimhse chuí, oibleagáid a chomhall a bhfuil sé faoina réir de bhua alt 53, ní bheidh aon cheart ná leas d'aon chineál ar bith maidir leis na scaireanna nó na bintiúir lena mbaineann infheidhmithe aige, cibé acu go díreach nó go neamhdhíreach, le caingean nó le himeacht dlí.

(4) I gcás go gcuirtear srianadh le haon cheart nó-leas faoi fho-alt (3), féadfaidh aon duine a rinne mainneachtain faoin bhfo-alt sin nó aon duine eile a ndearna an srianadh sin difear dó, iarratas a dhéanamh chun na cúirte ar fhaoiseamh ó mhíchumas a fhorchuirtear le fo-alt (3) nó a thig dá dhroim agus féadfaidh an chúirt ar a bheith deimhin di gur de thionóisc nó de thaisme nó gur mar gheall ar chúis leordhóthanach éigin eile a tharla an mhainneachtain nó go bhfuil sé cóir cothromasach faoiseamh a dheonú ar fhorais eile, an faoiseamh sin a dheonú go ginearálta nó maidir le haon cheart nó leas áirithe, ar cibé téarmaí agus coinníollacha is cuí léi.

(5) I gcás gur duine dá dtagraítear i bhfo-alt (3) iarratasóir ar fhaoiseamh faoi fho-alt (4), ní dheonóidh an chúirt an faoiseamh sin más dealraitheach gur tharla an mhainneachtain mar gheall ar aon ghníomh nó neamhghníomh toiliúil ag an iarratasóir.

(6) Ní bheidh feidhm ag fo-alt (3) maidir le hoibleagáid a bhaineann le duine a scoireann dé leas a bheith aige i scaireanna i gcuideachta nó i mbintiúir dá cuid.

(7) Duine a mhainníonn fo-alt (1) a chomhlíonadh gan leithscéal réasúnach beidh sé ciontach i gcion.

Clár leasanna.

59. —(1) Coimeádfaidh gach cuideachta clár chun críocha alt 53.

(2) Aon uair a fhaigheann an chuideachta faisnéis ó stiúrthóir nó ó rúnaí de dhroim oibleagáid a chomhall a fhorchuirtear air leis an alt sin, taifeadfaidh an chuideachta an fhaisnéis sin, agus dáta an taifid, sa chlár os coinne ainm an duine sin.

(3) Déanfaidh gach cuideachta, aon uair a dheonaíonn sí ceart do stiúrthóir nó do rúnaí chun suibscríobh le haghaidh scaireanna sa chuideachta nó bintiúr dá cuid, an méid seo a leanas a thaifeadadh sa chlár os coinne a ainm—

(a) an dáta a ndeonaítear an ceart,

(b) an tréimhse a bhfuil an ceart infheidhmithe lena linn nó an t-am a bhfuil sé infheidhmithe,

(c) an chomaoin le haghaidh an deonaithe (nó, más é an cás é nach bhfuil aon chomaoin i gceist, an fíoras sin), agus

(d) tuairisc ar na scaireanna nó ar na bintiúir í gceist agus an líon nó an méid díobh agus an praghas atá le híoc orthu.

(4) Aon uair a fheidhmíonn stiúrthóir nó rúnaí ceart den sórt a luaitear i bhfo-alt (3), taifeadfaidh an chuideachta sa chlár a dúradh os coinne a ainm an fíoras sin (ag sainaithint an chirt), an líon nó an méid scaireanna nó bintiúr ar feidhmíodh an ceart ina leith agus más é an cás é gur cláraíodh iad ina ainm, an fíoras sin, agus más é an cás é nár cláraíodh, ainm nó ainmneacha an duine nó na ndaoine ar cláraíodh iad ina ainm nó ina n-ainmneacha, maille leis (má cláraíodh iad in ainm beirte nó níos mó) an líon nó an méid díobh a cláraíodh in ainm gach duine díobh.

(5) Beidh feidhm ag an alt seo maidir le cúlstiúrthóirí amhail mar atá feidhm aige maidir le stiúrthóirí.

Forálacha a bhaineann leis an gclár.

60. —(1) Ní foláir an clár a bheidh le coimeád faoi alt 59 a bheith curtha le chéile sa dóigh go dtaispeánfar na taifid ann, os coinne na n-ainmneacha ar leithligh a bheidh inscríofa ann, in ord cróineolaíoch.

(2) Déanfar oibleagáid a fhorchuirtear le halt 59 (2) go (4) a chomhall roimh dheireadh na tréimhse 3 lá dar tosach an lá díreach i ndiaidh an lae a dtagann sí i gceist.

(3) Déanfar nádúr agus réim aon leasa a bheidh taifeadta sa chlár a dúradh, ar leas é de chuid stiúrthóra nó rúnaí in aon scaireanna nó bintiúir, a thaifeadadh sa chlár a dúradh má éilíonn an stiúrthóir nó an rúnaí amhlaidh.

(4) Ní bheidh an chuideachta, de bhua aon ní a dhéanfar chun críocha an ailt seo, faoi admhálacht maidir le fógra i dtaobh, ná inchurtha faoi fhiosrú i dtaobh, cearta aon duine maidir le haon scaireanna nó bintiúir.

(5) Déanfar an clár a dúradh—

(a) má choimeádtar clár chomhaltaí na cuideachta ina hoifig chláraithe, a choimeád san áit sin;

(b) mura gcoimeádtar clár chomhaltaí na cuideachta amhlaidh, a choimeád in oifig chláraithe na cuideachta nó san áit a gcoimeádtar a clár comhaltaí;

agus beidh sé ar fáil lena iniúchadh le linn uaireanta gnó ag aon chomhalta den chuideachta saor in aisce agus ag aon duine eile ach 30p a íoc nó cibé suim faoina bhun sin a fhorordóidh an chuideachta le haghaidh gach iniúchta (faoi réir cibé srianta réasúnacha a fhorchuirfidh an chuideachta i gcruinniú ginearálta ionas go lamhálfar dhá uair an chloig ar a laghad gach lá le haghaidh iniúchadh).

(6) Cuirfidh an chuideachta fógra chuig cláraitheoir na gcuideachtaí faoin áit a gcoimeádtar an clár a dúradh agus faoi aon athrú san áit sin, ach amháin i gcás ar coimeádadh gach tráth é ina hoifig chláraithe.

(7) Mura mbeidh an clár a dúradh i gcruth de shórt gur treoirleabhar ann féin é coimeádfaidh an chuideachta treoirleabhar de na hainmneacha a thaifeadfar ann—

(a) ina mbeidh, maidir le gach ainm, léiriú leordhóthanach chun go bhféadfar an fhaisnéis a bheidh inscríofa sa treoirleabhar os a choinne a fháil go héasca; agus

(b) a choimeádfar san áit chéanna leis an gclár a dúradh;

agus déanfaidh an chuideachta, laistigh de 14 lá tar éis an dáta a dtaifeadfar ainm sa chlár a dúradh, aon athrú is gá sa treoirleabhar.

(8) Féadfaidh aon chomhalta de chuid na cuideachta nó duine eile cóip den chlár sin, nó d'aon chuid de, a éileamh, ach 15p nó cibé suim faoina bhun sin a fhorordóidh an chuideachta, a íoc ar gach céad focal nó codán de chéad focal is gá a chóipeáil.

Cuirfidh an chuideachta faoi deara go ndéanfar aon chóip a éileoidh aon duine amhlaidh a chur chuig an duine sin laistigh den tréimhse 10 lá dar tosach an lá tar éis an lae a gheobhaidh an chuideachta an t-éileamh.

(9) Beidh an clár sin ar oscailt freisin agus fágfar ar oscailt agus ar fáil é, ceathrú uaire an chloig ar a laghad roimh an am atá ceaptha do thosú chruinniú ginearálta bliantúil na cuideachta, agus le linn an chruinnithe, d'aon duine a bheidh ag freastal ar an gcruinniú.

(10) Má mhainnítear fo-alt (9) a chomhlíonadh beidh an chuideachta agus gach oifigeach don chuideachta a rinne mainneachtain ciontach i gcion agus dlífear fíneáil nach mó ná £1,000 a chur orthu; agus má mhainnítear fo-alt (6) a chomhlíonadh ar feadh 14 lá dlífear fíneáil nach mó ná £1,000 a chur ar an gcuideachta agus ar gach oifigeach don chuideachta a rinne mainneachtain; agus má mhainnítear alt 59 nó fo-alt (1), (2) nó (7) den alt seo a chomhlíonadh nó má dhiúltaítear aon chead iniúchta a éileofar faoin alt seo nó mura gcuirfear amach laistigh den tréimhse chuí aon chóip a éileofar faoin alt seo dlífear fíneáil nach mó ná £1,000 a chur ar an gcuideachta agus ar gach oifigeach don chuideachta a rinne mainneachtain.

(11) I gcás go ndiúltaítear cead iniúchadh, a éilítear faoin alt seo, a dhéanamh ar an gclár sin féadfaidh an chúirt, le hordú, iallach a chur iniúchadh a dhéanamh láithreach air; agus i gcás mainneachtain a dhéanamh cóip a éilíodh leis an alt seo a chur ar aghaidh laistigh den tréimhse chuí, féadfaidh an chúirt, le hordú, a ordú go ndéanfar an chóip a éilíodh a chur chuig an duine a d'éiligh í.

Taifid a bhaint den chlár.

61. —(1) Féadfaidh cuideachta taifead os coinne ainm duine a bhaint den chlár leasanna i scaireanna agus i mbintiúir a choimeádtar faoi alt 59 má tá níos mó ná 6 bliana caite ón dáta a ndearnadh an taifead, agus—

(a) gur taifeadadh sa taifead sin gur scoir an duine i gceist de leas is infhógartha faoin gCaibidil seo a bheith aige i scaireanna sa chuideachta nó i mbintiúir de chuid na cuideachta; nó

(b) gur cuireadh taifead níos déanaí ina ionad faoin alt sin 59 os coinne ainm an duine chéanna;

agus féadfaidh an chuideachta i gcás faoi mhír (a) ainm an duine sin a bhaint den chlár freisin.

(2) I gcás go mbainfear ainm, de bhun fho-alt (1), de chlár cuideachta i dtaobh leasanna i scaireanna nó i mbintiúir déanfaidh an chuideachta laistigh de 14 lá ón dáta a ndearnadh an t-ainm sin a bhaint den chlár aon athruithe is gá in aon treoirleabhar comhbhainteach.

(3) Má mhainnítear fo-alt (2) a chomhlíonadh beidh an chuideachta agus gach oifigeach dá cuid a rinne mainneachtain ciontach i gcion agus dlífear fíneáil a chur orthu.

An tráth nach bhfuil taifid le baint den chlár.

62. —(1) Ní scriosfar taifid i gclár cuideachta i dtaobh leasanna i scaireanna agus i mbintiúir faoin gCaibidil seo ach amháin de réir alt 61.

(2) Má scriostar taifead as clár cuideachta i dtaobh leasanna i scaireanna de shárú ar fho-alt (1) cuirfidh an chuideáchta an taifead sin ar ais ar an gclár a luaithe is féidir é de réir réasúin.

(3) Má mhainnítear fo-alt (1) nó (2) a chomhlíonadh beidh an chuideachta agus gach oifigeach di a rinne mainneachtain ciontach i gcion agus dlífear fíneáil a chur orthu.

Leasanna a nochtadh i dtuarascáil na stiúrthóirí.

63. —(1) Faoi réir fho-alt (2), luafar i dtuarascáil na stiúrthóirí nó sna nótaí a ghabhann le cuntais na cuideachta i leith bliana airgeadais, maidir le gach duine a bhí, ag deireadh na bliana sin, ina stiúrthóir ar an gcuideachta—

(a) cibé acu a bhí nó nach raibh, ag deireadh na bliana sin, leas aige i scaireanna sa chuideachta nó i mbintiúir dá cuid nó i scaireanna in aon chomhlacht corpraithe eile nó i mbintiúir dá chuid, arb é fochuideachta nó cuideachta shealbhaíochta na cuideachta nó fochuideachta do chuideachta shealbhaíochta na cuideachta é;

(b) má bhí leas aige amhlaidh—

(i) an líon agus an méid scaireanna i ngach comhlacht (agus an comhlacht sin a shonrú), agus an líon agus an méid bintiúr de chuid an chéanna, a raibh leas aige iontu an tráth sin,

(ii) cibé acu a bhí nó nach raibh leas aige ag tús na bliana sin (nó, murar stiúrthóir é an tráth sin, nuair a tháinig sé chun bheith ina stiúrthóir) i scaireanna sa chuideachta nó i mbintiúir dá cuid nó i scaireanna in aon chomhlacht corpraithe eile den sórt sin, nó i mbintiúir dá chuid, agus,

(iii) má bhí, an líon agus an méid scaireanna i ngach comhlacht (agus an comhlacht sin a shonrú), agus an líon agus an méid bintiúr dá chuid, ina raibh leas aige ag tús na bliana sin nó, de réir mar a bheidh, nuair a tháinig sé chun bheith ina stiúrthóir.

(2) An tagairt i bhfo-alt (1) do thuarascáil na stiúrthóirí agus do na nótaí a ghabhann le cuntais na cuideachta is tagairtí iad don tuarascáil agus do na nótaí faoi seach a éilítear de bhua Acht na gCuideachtaí (Leasú), 1986 , a chur i gceangal leis an Tuairisceán Bliantúil agus i gcás nach gcuirfidh cuideachta tuarascáil na stiúrthóirí i gceangal, mar a cheadaítear le halt 10 (2) den Acht réamhluaite, beidh an fhaisnéis a éilítear i bhfo-alt (1) ar fáil sna nótaí a ghabhann le cuntais na cuideachta.

(3) Déanfar na tagairtí i bhfo-alt (1) don tráth a tháinig duine chun bheith ina stiúrthóir a fhorléiriú, i gcás duine a tháinig chun bheith ina stiúrthóir níos mó ná aon uair amháin, mar thagairtí don tráth a tháinig sé chun bheith ina stiúrthóir den chéad uair.

(4) Chun críocha an ailt seo ciallaíonn “tuarascáil na stiúrthóirí” an tuarascáil ó stiúrthóirí cuideachta a cheanglaítear le halt 158 (1) den Phríomh-Acht a bheith ag gabháil le gach clár comhordaithe de chuid na cuideachta.

(5) An fhaisnéis a cheanglaítear a thabhairt le fo-alt (1) maidir le stiúrthóirí na cuideachta tabharfar í freisin maidir leis an duine a bhí ina rúnaí ar an gcuideachta ag deireadh na bliana airgeadais lena mbaineann.

Alt 53 a leathnú chuig céilí agus leanaí.

64. —(1) Chun críocha alt 53—

(a) áireofar leas céile stiúrthóra nó rúnaí ar chuideachta (nach stiúrthóir nó rúnaí ar an gcuideachta é féin nó í féin) i scaireanna nó i mbintiúir mar leas an stiúrthóra nó an rúnaí, agus

(b) baineann an céanna le leas linbh mhionaoisigh stiúrthóra nó rúnaí ar chuideachta (nach stiúrthóir nó rúnaí ar an gcuideachta é féin nó í féin) i scaireanna nó i mbintiúir.

(2) Chun na gcríoch sin—

(a) aon chonradh, sannadh nó ceart suibscríofa a rinne nó a d'fheidhmigh céile stiúrthóra nó rúnaí ar chuideachta nó aon deonú a rinneadh don chéile sin (nach stiúrthóir nó rúnaí ar an gcuideachta é féin nó í féin) áireofar é mar chonradh. mar shannadh nó mar cheart suibscríofa a rinne nó a d'fheidhmigh an stiúrthóir nó an rúnaí nó, de réir mar a bheidh, mar dheonú a rinneadh don stiúrthóir nó don rúnaí, agus

(b) baineann an céanna le conradh, sannadh nó ceart suibscríofa a rinne nó a d'fheidhmigh leanbh mionaoiseach stiúrthóra nó rúnaí ar chuideachta nó le haon deonú a rinneadh don leanbh sin (nach stiúrthóir nó rúnaí ar an gcuideachta é féin nó í féin).

(3) Beidh stiúrthóir nó rúnaí ar chuideachta faoi oibleagáid fógra i scríbhinn a thabhairt don chuideachta má tharlaíonn, fad a bheidh sé nó sí ina stiúrthóir nó ina rúnaí, ceachtar de na teagmhais seo a leanas—

(a) an chuideachta do dheonú cirt chun suibscríobh le haghaidh scaireanna sa chuideachta nó le haghaidh bintiúr dá cuid dá chéile nó dá leanbh mionaoiseach; agus

(b) an céile nó an leanbh mionaoiseach d'fheidhmiú cirt den chineál a dúradh a dheonaigh an chuideachta don chéile nó don leanbh.

(4) Luafar i bhfógra a thabharfar don chuideachta faoi fho-alt (3)—

(a) i gcás deonú cirt, an fhaisnéis chéanna a cheanglaítear le halt 53 ar an stiúrthóir nó ar an rúnaí a lua ar chomhlacht corpraithe eile do dheonú cirt dó chun suibscríobh le haghaidh scaireanna sa chomhlacht corpraithe eile sin nó le haghaidh bintiúr dá chuid, agus

(b) i gcás feidhmiú cirt, an fhaisnéis chéanna a cheanglaítear leis an alt sin ar an stiúrthóir nó ar an rúnaí a lua ar fheidhmiú cirt a dheonaigh comhlacht corpraithe eile dó chun suibscríobh le haghaidh scaireanna sa chomhlacht corpraithe eile sin nó le haghaidh bintiúr dá chuid.

(5) Ní foláir do stiúrthóir nó do rúnaí oibleagáid a fhorchuirtear air le fo-alt (3) a chomhall roimh dheireadh na tréimhse 5 lá dar tosach an lá díreach i ndiaidh an lae a thiocfaidh sé ar an eolas gur tharla an teagmhas ba bhun leis an oibleagáid.

(6) Duine a mhainníonn oibleagáid a bhfuil sé faoina réir faoi fho-alt (3) a chomhall laistigh den tréimhse chuí, beidh sé ciontach i gcion.

(7) Beidh éifeacht leis na forálacha atá leagtha amach in ailt 54 agus 55 d'fhonn fo-ailt (1) agus (2) a léiriú agus thairis sin i ndáil leis na fo-ailt sin, agus chun críocha an ailt seo beidh éifeacht le fo-ailt (8) agus (9) d'alt 53, fara aon mhodhnaithe is gá, amhail mar atá éifeacht leo chun críocha an ailt sin.

(8) Chun críocha alt 59 áireofar oibleagáid a fhorchuirtear ar stiúrthóir nó ar rúnaí leis an alt seo amhail is dá bhforchuirfí í le halt 53.

Dualgas cuideachta fógra a thabhairt don stocmhalartán.

65. —(1) Aon uair a dhéanfaidh stiúrthóir nó rúnaí, dé dhroim oibleagáid a chomhall a fhorchuirtear air le hailt 53 nó 64, fógra i dtaobh aon ní a thabhairt do chuideachta a bhfuil saoráidí déileála curtha ar fáil dá cuid scaireanna nó bintiúr ag stocmhalartán aitheanta agus go mbaineann an ní sin le scaireanna nó le bintiúir a bhfuil na saoráidí sin curtha ar fáil dóibh, beidh an chuideachta faoi oibleagáid fógra i dtaobh an ní sin a thabhairt don stocmhalartán sin; agus féadfaidh an stocmhalartán aon fhaisnéis a gheobhaidh sé faoin bhfo-alt seo a fhoilsiú i cibé slí a chinnfidh sé.

(2) Ní foláir oibleagáid a fhorchuirtear le fo-alt (1) a chomhall roimh dheireadh an lae díreach i ndiaidh an lae a dtagann sí i gceist.

(3) Má mhainnítear an t-alt seo a chomhlíonadh beidh an chuideachta agus gach oifigeach di a rinne mainneachtain ciontach i gcion.

Déileáil i scaireanna a imscrúdú.

66. —(1) Má fheictear don Aire go bhfuil imthosca ann a thugann le tuiscint go bhféadfadh go bhfuil sáruithe déanta, i ndáil le scaireanna i gcuideachta nó i mbintiúir dá cuid, ar alt 30, 53 nó 64 (3) go (5), féadfaidh sé cigire inniúil amháin nó níos mó a cheapadh chun cibé imscrúduithe a dhéanamh a bheidh riachtanach chun a shuíomh cibé acu a tharla nó nár tharla sáruithe mar a dúradh agus chun torthaí a n-imscrúduithe a thuairisciú don Aire.

(2) Féadfar le ceapachán cigire faoin alt seo an tréimhse a theorannú a mbeidh réim ag a imscrúdú maidir léi nó an t-imscrúdú a chur ag baint go heisiach le scaireanna nó le bintiúir de chineál áirithe nó iad araon.

(3) Chun críocha aon imscrúdaithe faoin alt seo beidh feidhm ag alt 10—

(a) trí thagairt d'aon chomhlacht corpraithe eile arb é, nó arbh é aon tráth iomchuí, fochuideachta nó cuideachta shealbhaíochta na cuideachta é a chur in ionad tagairtí d'aon chomhlacht corpraithe eile a mbeidh a chúrsaí á n-imscrúdú de bhua alt 9, agus

(b) leis an modhnú is gá ar an tagairt, in alt 10 (5), do chúrsaí na cuideachta nó an chomhlachta chorpraithe eile sa chaoi, áfach, go mbeidh feidhm aige maidir le comhaltaí de stocmhalartán aitheanta ar pearsana aonair iad agus le hoifigigh (iaroifigigh agus oifigigh láithreacha) do chomhaltaí de mhalartán den sórt sin ar comhlachtaí corpraithe iad amhail mar atá feidhm aige maidir le hoifigigh don chuideachta nó don chomhlacht corpraithe eile.

(4) Féadfaidh na cigirí, agus má ordaíonn an tAire dóibh amhlaidh ní foláir dóibh, tuarascálacha eatramhacha a thabhairt don Aire agus ar chríoch a chur leis an imscrúdú tabharfaidh siad tuarascáil chríochnaitheach don Aire.

(5) Scríobhfar nó clóifear aon tuarascáil den sórt sin, mar a ordóidh an tAire, agus cuirfidh an tAire faoi deara í a fhoilsiú.

(6) Beidh feidhm ag ailt 9, 16 go 18, 22, 23 (1) agus 23 (3), fara aon mhodhnuithe is gá, chun críocha an ailt seo.

(7) Íocfaidh an tAire costais imscrúdaithe faoin alt seo.

(8) I gcás go gciontófar duine i gcion ar ionchúiseamh a thionscnófar de bharr an imscrúdaithe féadfaidh an Ard-Chúirt, ar iarratas ón Aire, a ordú don duine sin na costais sin a íoc go feadh cibé méid a ordóidh an chúirt.